Sosyal Güvenlik Kurumu (“SGK”) çıkış kodu seçilirken dikkat edilmesi gereken en temel husus, fiili duruma en uygun kodun seçilmesidir. (Bkz. ilgili yazımız…) Diğer bir deyişle kod seçiminde esas olan iş sözleşmesinin sona ermesine sebep olan durumdur. Dolayısıyla çıkış kodunun da bu sebeplere en uygun şekilde seçilmesi gerekir. (Bkz. ilgili yazımız…)
SGK işten çıkış kodlarına ayrıntılı bakmak gerekirse;
1- Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi: İş Kanunu 15. maddesi, işçi ve işveren arasında 2 aya kadar deneme süresi belirlenmesine izin vermektedir. Bu süre toplu iş sözleşmeleriyle 4 aya kadar çıkarılabilmektedir. Deneme süresi içerisinde taraflar bildirim süresine gerek kalmaksızın ve tazminatsız olarak iş sözleşmesini sona erdirebilirler. Eğer deneme süresi içerisinde veya sonunda sözleşme işveren tarafından sonlandırılmışsa, SGK çıkış kodu olarak bu kod seçilmelidir.
2- Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi: Deneme süresi içerisinde işçi istifa etmek suretiyle işten ayrılması söz konusu ise ihbar süresini beklemesine gerek bulunmamaktadır. Sözleşme işçi tarafından feshedilmişse bu kod seçilmelidir.
3- Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa): İşçi- işveren arasındaki sözleşme belirsiz süreli ise ve işçi tarafından sona erdirilmişse bu kod tercih edilmelidir.
4- Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi: İşçinin belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir neden bildirilmeden feshi gibi bir durumda bu kod seçilir. İşveren 4 kodu ile çıkışlarda işçiye ihbar süresini kullandırmışsa sadece kıdem tazminatı öder. İhbar süresini kullandırmamışsa hem kıdem hem de ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür.
5- Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi: İş sözleşmesi belirli süreli ise, sürenin dolmasıyla birlikte sözleşme kendiliğinden sona ermiş bulunmaktadır. Bu durumda 5 numaralı bu kod seçilmelidir.
8- Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle: Emeklilik şartları dolan işçi emeklilik sebebiyle işten ayrılacağını dilekçe ile işverene bildirmesi halinde çıkış kodu 8 olacaktır. Bu kodla çıkış olması için işçinin emeklilik şartlarının yerine getirilmiş olması gerekmektedir.
9- Malulen emeklilik nedeniyle: En az %60 oranında iş göremezlik raporu alan işçi, prim günü şartını da yerine getirilmiş olması halinde malulen emekli olabilmektedir. Malulen emekli olarak işten ayrılan işçi için bu kod seçilecek, kıdeme bağlı hakları ödenecektir.
10- Ölüm: İşçinin ölümü halinde çıkış kodu olarak bu kod tercih edilmelidir.
11- İş kazası sonucu ölüm: İşçinin ölümü iş kazasına bağlı olarak gerçekleşmişse bu kod seçilecektir. Ancak işçinin ölümünün iş kazasına bağlı olup olmadığı henüz bilinmiyorsa bu kod yerine (10) numaralı kod seçilecektir.
12- Askerlik: İşçi askerlik görevini yerine getirmek üzere işten ayrılmışsa bu kod seçilecektir.
13- Kadın işçinin evlenmesi: Yürürlükteki İş Kanunu, kadın işçiye evlilik sebebiyle iş akdini feshetme ve tazminat alma hakkı tanımıştır. Kadın işçi evlendiği tarih itibariyle bir yıl içerisinde evlilik gerekçesiyle iş akdini feshetmişse, çıkış kodu olarak bu kod seçilir.
14- Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması: Çalışanların emeklilik için sağlamaları gereken prim günü, sigortalılık süresi ve yaş olmak üzere üç şart bulunmaktadır. Bir çalışan, yaş dışında prim günü ve sigortalılık süresi şartlarını sağlamışsa ve bunları sağladığına dair yazılı belgeyi SGK’dan alarak işverene ibraz etmişse, kıdem tazminatını alarak işten ayrılabilmektedir. Bu durumda çıkış kodu olarak bu kodun seçilmesi gerekmektedir.
15- Toplu işçi çıkarma: İşveren İş Kanunu 29. maddesi gereği toplu olarak işçi çıkarabilmektedir. Bu durumda toplu çıkarma kapsamında olan işçiler için bu kod seçilecektir. Toplu işten çıkarılma durumunda bu çıkışları İşkur Müdürlüğü’ne de bildirmek gerekmektedir.
16- Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli: Aynı gerçek veya tüzel kişi işverene ait birden fazla işyeri arasında işçinin aynı işverene ait diğer işyerine kaydırılması ya da görevlendirilmesi durumunda bu kod seçilecektir. Bununla birlikte işçinin işe giriş tarihi ilk işe giriş tarihi olarak korunmaktadır.
17- İşyerinin kapanması: İşyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi durumunda işten çıkarılan işçiler için bu kod seçilecektir.
18- İşin sona ermesi: Belirli bir proje, inşaat veya üretimin gerçekleşmesi amacını taşıyan işlerde amacın gerçekleşmesi ile iş de sona ermiş olacaktır. Bu durumda çıkış yapılan işçiler için bu kod seçilecektir.
Hukuk Desteği
iletisim: [email protected]
One thought to “SGK ÇIKIŞ KODLARINDA, HANGİ KOD HANGİ DURUMDA SEÇİLİR? (I)”