5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (“CMK”) 2. madde 1. fıkrasında disiplin hapsi “Kısmî bir düzeni korumak amacıyla yaptırım altına alınmış olan fiil dolayısıyla verilen, seçenek yaptırımlara çevrilemeyen, önödeme uygulanamayan, tekerrüre esas olmayan, şartla salıverilme hükümleri uygulanamayan, ertelenemeyen ve adlî sicil kayıtlarına geçirilmeyen hapsi, ifade eder.” şeklinde tanımlanmış olup (Disiplin hapsi hususunda daha fazla bilgi edinmek için bkz…) tazyik hapsi hakkında ise CMK’da yapılmış bir tanım mevcut değildir.
Disiplin hapsi ve tazyik hapsi arasındaki farkı; uygulamadaki amaçlar meydana getirmektedir. Disiplin hapsinde amaç bir yükümlülüğün yerine getirilmesi hususunda zorlayıcı bir yaptırım uygulamak olmamakla birlikte burada esasen kısmi bir düzeni korumak amacıyla yaptırım altına alınmış olan fiilin işlenmesi neticesinde disiplin hapsine hükmedilmektedir. Ancak tazyik hapsi ile amaçlanan, yerine getirilmeyen bir yükümlülüğün yerine getirilmesini sağlamak ve bu uğurda kişiyi zorlayıcı bir yaptırıma maruz bırakmaktır.
Disiplin hapsine hükmedilmesine sebep olacak fiillere; borçlunun beyandan sonra mal ve kazançta olan tezayüdü bildirmemesi, tanıklıktan ve yeminden sebepsiz çekinme, istenen eşyayı vermeme, borçlunun ödeme şartını ihlali örnek verilebilir.
Tazyik hapsine hükmedilmesine sebep olabilecek hallere ise; taahhüdü ihlal, çocuk teslimi kararına aykırı davranılması, nafaka borcunu ödememek, aciz vesikası almış bir borçlunun asgari ücret üzerinde bir geçim sürdürmesi örnek gösterilebilecektir.
Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzük’ün 193. maddesinde ise disiplin hapsi ve tazyik hapsi kararlarının infazı hakkındaki düzenlemelere yer verilmiştir. İlgili maddede; “(1) Disiplin hapsinin Cumhuriyet başsavcılığınca infazında aşağıdaki esas ve usuller uygulanır; a) Mahkemece verilen disiplin hapsi kararları, disiplin hapsine mahsus deftere kaydedilir, b) Disiplin hapsi cezasının infazı amacıyla, on gün içinde Cumhuriyet başsavcılığına gelmesi için hükümlüye çağrı belgesi gönderilir. Bu süre içinde hükümlünün gelmemesi veya kaçması halinde yakalama emri düzenlenir. İlgilinin bu adreste bulunamaması halinde karar, yargı çevresi dışındaki o yer Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir, c)Kanun hükümlerine göre disiplin hapsi, kaldırılmadığı veya düşürülmediği takdirde kurumda yerine getirilir. (2) Tazyik hapsi kararlarının Cumhuriyet başsavcılığınca infazında aşağıdaki esas ve usuller uygulanır; a) Mahkemece verilen tazyik hapsi kararları, bu kararlara mahsus deftere kaydedilir, b) Bu kararlar, hükümlünün kararda belirtilen adresinde bulunan mahalli kolluk kuvvetlerine veya ilgilinin bu adreste bulunamaması halinde yargı çevresi dışındaki o yer Cumhuriyet başsavcılığına gönderilir, c) Kanun hükümlerine göre tazyik hapsi kararı kaldırılmadığı sürece, kurumda yerine getirilir. (3) Disiplin hapsi ve tazyik hapsi kararları için kurumda ayrı bir kayıt tutulur. (4) Disiplin hapsi ve tazyik hapsi kararları, tekerrüre esas olmaz, koşullu salıverilme hükümleri uygulanmaz ve adlî sicil kayıtlarına işlenmez.” denmektedir.
Hukuk Desteği
iletisim: [email protected]
