Suç işlemeye niyeti olmayan birinin, suçun asıl işlenmesini isteyen kişi tarafından ikna edilerek suç işlemeye yöneltilmesi durumuna azmettirme denilmektedir. Türk Ceza Kanunu (“TCK”) m.38, “Başkasını suç işlemeye azmettiren kişi, işlenen suçun cezası ile cezalandırılır.” şeklinde azmettirenin karşılaşacağı yaptırımı belirlemektedir. Eklemek gerekir ki; bir kimsenin azmettiren olarak ifade edilebilmesi için ya aklında hiç suç işleme fikri olmayan birinin ikna etmesi ya da aklında kısmen suç işleme fikri olan kişinin suç işleme düşüncesini tamamlaması ve pekiştirmesi gerekmektedir.
Azmettirmenin basit, dolaylı, zincirleme, müşterek, yardım etmeye azmettirme şeklinde çeşitli türleri bulunmaktadır. Basit azmettirme; yukarıda bahsettiğimiz şekilde, aklında suç işleme düşüncesi olmayan ya da kısmi miktarda suç işleme düşüncesi olan kişiyi suç işlemeye ikna etme durumudur. Zincirleme azmettirmedeyse, “azmettirmeye azmettirme” durumu söz konusudur. Başka bir deyişle burada azmettiren; azmettirilenden, diğer bir kişinin suçu gerçekleştirmesi için ikna aşamasında rol almasını istemektedir. Dolaylı azmettirmede; zincirleme azmettirmeye benzer şekilde, azmettirilenin kendi isteğiyle üçüncü bir şahsı, azmettirme suçunun gerçekleştirilmesi için kullanmaktadır. Son olarak müşterek azmettirme, azmettirme durumunun en az iki kişi tarafından meydana getirilmesi şeklinde açıklanabilirken; yardım etmeyle azmettirmede, eyleme azmettiren de katılmaktadır.
Ayrıca önemle belirtmek gerekir ki, azmettiren tarafından suçu işleyen ya da suç unsurunu kafasında pekiştiren kişi; azmettirenin belirttiği suç kapsamından ileri giderse, bu durumun kanıtlanması halinde azmettiren, azmettirme amacının fazlasından sorumlu tutulmamaktadır.
Son olarak; çocuğun suça azmettirilmesi, TCK kapsamında nitelikli hal olarak belirtilmektedir. Bahsedilen nitelik halde çocuğu suça azmettirenin cezası, 1/3 ve 1/2 oranında arttırılmaktadır. Çocuğun, azmettirenin altsoyu olması durumuysa; TCK kapsamında belirtilen üstsoy veya altsoy ceza artırımının da cezaya dahil edilmesi halini doğurmaz. Altsoy – üstsoy artırımı, suçun ayrık durumlarında yapılmaktadır.
Azmettirme suçunun daha net kavranması adına, Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun ilgili kararını alıntılamaktayız; Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 19.10.2010 T., 2010/ 6-80 E., 2010/1908 K.; “Sanık, kayınbiraderi diğer sanık ve Almanya’daki eniştesinden temin ettiği 10.000 Euro’yu Ekim 2005 tarihinde, dosyada fotokopisi bulunan senet karşılığında mağdura borç olarak vermiş, mağdurun senede bağlı borcunu süresinde ödememesi, suç tarihine kadar da ödemeye yönelik hiçbir ciddi girişimde bulunmaması nedeniyle, alacağını yasal yollardan mağdurdan almasının olanaklı olmadığı inancına varıp, açık kimliği, işi ve adresi saptanamayan T. adlı kişi ile bağlantı kurup, bilahare kayınbiraderi sanık ile de tanıştırıp, alacağının tahsili yönünde adı geçenler ile anlaşmış, diğer sanıklar da bu anlaşma doğrultusunda eylemlerini gerçekleştirmişlerdir. Sanığın alacağını almak amacı ile şahsı azmettirmek sureti ile hürriyetinden yoksun kılma ve hukuki bir alacağın tahsili amacıyla tehdit suçlarını işlediği sabittir…”
Hukuk Desteği
iletisim: [email protected]
