Günümüzde ne yazık ki birçok evlilik boşanmayla sonuçlanmakta ve boşanmayla birlikte birtakım sorunlar da beraberinde gelmektedir. Bu sorunlardan biri de boşanma kararından sonra müşterek çocuğun annenin soyadını alıp alamayacağıdır.
Boşanma kararı sonrası kadın kızlık soyadını geri almakta ancak çocuk babanın soyadıyla yaşamına devam etmektedir. Bu sebeple anne ve çocuğun soyadı farklı olmakta, bu da çocuğun velayeti kendisine verilen anneyi resmi işlemlerde ve sosyal ilişkilerde zor duruma sokmaktadır. Zira çocuğun velayeti kendisinde olan eş, çocuğu okula yazdırır, çocuğun eğitim ve bakım masraflarını karşılar, çocuk ergin olana hatta daha sonrasında da onunla birlikte yaşar. Ancak tüm bunlara rağmen günümüze kadar çocuğun velayeti kendisinde olan kadının soyadıyla çocuğun soyadının farklı olmasına boşanarak velayeti üzerine alan kadın katlanmak durumunda kalmaktaydı.
2525 Sayılı Soyadı Kanunun 4. maddesinin ikinci fıkrasının “Evliliğin feshi veya boşanma hallerinde çocuk anasına tevdi edilmiş olsa bile babasının seçtiği veya seçeceği adı alır.” biçimindeki birinci cümlesi Anayasa Mahkemesi tarafından 2010/119 Esas, 2011/165 Karar Sayılı kararıyla 8.12.2011 tarihinde iptal edilmiştir.
Yukarıdaki Anayasa Mahkemesi kararına paralel olarak, Anayasa Mahkemesine 2013/3434 Başvuru Numaralı dosyada başvurucu, velayeti kendisine tevdi edilen çocuğun soyadını değiştirme talebinin reddedilmesi nedeniyle anayasal hakkının ihlal edildiğini iddia etmiştir. Anayasa Mahkemesi de yukarıdaki iptal kararına atıfta bulunarak 25.06.2015 tarihli kararında, çocuğun velayeti kendisine verilen kadının çocuğun soyadını değiştirme talebini haklı bulmuştur. Kararın bir bölümünden alıntı yapmak isteriz :
“Çeşitli hukuk sistemlerinde koruma, bakım ve gözetim hakkı veya benzer terimlerle ifade edilen velayet hakkı kapsamında, çocuğun soyadını belirleme hakkı da yer almakta olup söz konusu hukuki değer, velayet hakkının ifası ve bu bağlamda aile bağlarının sürdürülmesi noktasındaki fonksiyonu nedeniyle aile hayatına saygı hakkının güvence kapsamında yer almaktadır.”1
“Somut başvuru açısından başvurucunun, velayeti kendisine tevdi edilen çocuğun soyadının kendi soyadı ile değiştirilmesi yönündeki talebinin reddine ilişkin yargısal kararın, başvurucunun aile hayatına saygı hakkına bir müdahale oluşturduğu açıktır.”2
Dolayısıyla yukarıdaki güncel Anayasa Mahkemesi kararı, boşanma sonrası velayeti kendisine verilen ve çocuğuna kendi soyadını vermeyi isteyen kadınlara emsal niteliktedir.
1 www.anayasa.gov.tr
2 www.anayasa.gov.tr
Hukuk Desteği