TAPU SİCİLİNE KİMLER BAKABİLİR ?

Tapu Sicil Kurumu’nun amacı taşınmaz üzerindeki ayni hakları açıklamak olduğundan bu sicil kamuya açıktır. İlgili herkes tapu sicilini inceleyebilir. Bu husus 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu madde 1020’de: “Tapu sicili herkese açıktır. İlgisini inanılır kılan herkes, tapu kütüğündeki ilgili sayfanın ve belgelerin tapu memuru önünde kendisine gösterilmesini veya bunların örneklerinin verilmesini isteyebilir. Kimse tapu sicilindeki bir kaydı bilmediğini ileri süremez.” şeklinde düzenlenmiştir.

Yukarıdaki kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere kamuya açıklık prensibi, rastgele her kişinin tapu sicilini incelemesi anlamını taşımamaktadır. Ancak ilgisinin olduğunu inanılır kılan her kişi kamuya açıklık prensibine dayanarak tapu sicilinde inceleme yapabilir.

“Fakat ilginin her halde hukuken korunmaya layık bir ilgi, tapu sicillerinin kullanılma amacına uygun bir ilgi olması gerekir. Müstakbel damadın, kayınpederin mali durumunu öğrenmek arzusu hukuken korunmaya layık sayılmamaktadır. Herhalde merak, tapu sicilini incelemek için bir sebep teşkil etmez.” 1

“İlgili olduğu hususunda kanaat oluşturan kimse sicili memurun önünde inceler, gerekirse kütük veya belgelerin örneğini alabilir, mevcut olmayan bir durumu da ispatlamak amacıyla belge isteyebilir.”2

“Alenilikten yararlanacak kimsenin hukuken korunan bir menfaati bulunmalıdır. Bu konuda ne belirli bir ölçüt koymak ne de kazuistik tespit mümkündür. Şu halde tapu memuru, alenilikten yararlanmak isteyen ilgilinin başvurusunu hal ve şartlara göre değerlendirerek bir karara varmalıdır. Ancak memurun keyfi davranarak karar vermesi öngörülmemektedir. Burada hal ve şartlardan kasdolunan, memurun ilgililerin başvurularını hak ve işlem güvenliğini dikkate alarak değerlendirmesidir. Bu anlamda, hukuken korunan menfaat tapu sicilinin amacına uygun bir menfaattir.”3

Türk hukukunda “ilgisini inanılır kılan herkes” denilerek ilgili kişinin, hukuken korunan menfaatinin varlığına dair tapu memurunda oluşturacağı kanaat önem arz etmektedir. Bu kapsamda ilgiyi inanılır kılabilecek örnekler vermek gerekirse: tapu iptali ve tescili davasında gerçek hak sahibi davacı ispat vasıtası olarak kullanmak amacıyla önceki kaydın bir örneğini isteyebilir, burada davacının hukuki menfaati olduğu ve ilgili olduğuna şüphe bulunmamaktadır. Malikin rızasıyla ilgilinin, alenilikten yararlanmasını da somut hukuki menfaatten saymak gerekir. “Taşınmaz malikine taşınmaz rehini karşılığında kredi verecek olanların alenilikten yararlanmakta hukuken korunan menfaatleri vardır.”4 “Cebri icra yolu ile alacağını takip ve tahsil etmek için icra memurluğuna başvuran alacaklının da alenilikten yaralanmakta hukuken korunan bir menfaati olduğunu kabul etmek gerekir.”4

“Edinilmek istenen bilgi iş hayatının olağan akışı içerisinde daha elverişli yollarla edinilebilecekken tapu siciline başvurmak hukuken korunmaz. Örneğin iş ortağının malvarlığını öğrenebilmek amacıyla yapılan başvurular ya da bir bankanın müşterisinin güvenirliğini tespit etmek amaçlı yaptığı başvuru tapu sicilinin aleniliğinden yararlanamaz”5

1 OĞUZMAN M.Kemal, SELİÇİÖzer, OKTAY-ÖZDEMİR Saibe: Eşya Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2006, s. 135
2KILIÇ Tülin, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Başkanlığı, Tapu Sicilinin Aleniyeti, Tapu ve Kadastro Verilerinin Paylaşılması, Uygulamadaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri: s. 40
3KILIÇ Tülin, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Başkanlığı, Tapu Sicilinin Aleniyeti, Tapu ve Kadastro Verilerinin Paylaşılması, Uygulamadaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri: s. 40-41
4KILIÇ Tülin, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Başkanlığı, Tapu Sicilinin Aleniyeti, Tapu ve Kadastro Verilerinin Paylaşılması, Uygulamadaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri: s. 42
5KILIÇ Tülin, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Başkanlığı, Tapu Sicilinin Aleniyeti, Tapu ve Kadastro Verilerinin Paylaşılması, Uygulamadaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri: s. 42-43
                                               

                                                      Hukuk Desteği