Türk Ticaret Kanunu’nun (“TTK”) 3. ve 19. maddelerinde hangi işlerin ticari işlerden sayılacağı belirtilmektedir. Ticari işlerin neler olduğunu aşağıda maddeleriyle beraber açıklamak isteriz:
=►İşin TTK’da Düzenlenmiş Olması: TTK’da düzenlenen işler, ister tacirler ister tacir olmayanlar tarafından/arasında yapılsın, sıfatlara önem atfedilmeksizin o işler ticari iş sayılmaktadır (kambiyo senedi düzenlemek gibi). Bu husus TTK madde 3’te şu şekilde belirtilmektedir: “Bu Kanunda düzenlenen hususlarla bir ticari işletmeyi ilgilendiren bütün işlem ve fiiller ticari işlerdendir.”
=►İşin Ticari İşletmeyle İlgili Olması: Yapılan herhangi bir iş bir ticari işletmeyi ilgilendiriyorsa o iş ticari iş sayılmaktadır.
=►İşin Tacirin Borcundan Doğması: Kural olarak bir tacirin borçlarının ticari olduğu kabul edilmektedir. Fakat ne zaman ki gerçek kişi tacir yaptığı işlemin ticari işletmesiyle ilgili olmadığını işlemin karşı tarafına bildirirse veya yapılan işlem ticari iş sayılmaya elverişli olmazsa borç adi nitelikte sayılacaktır. Bu husus da TTK madde 19’da ticari iş karinesi olarak şu şekilde ifade edilmektedir: “Bir tacirin borçlarının ticari olması asıldır. Ancak, gerçek kişi olan bir tacir, işlemi yaptığı anda bunun ticari işletmesiyle ilgili olmadığını diğer tarafa açıkça bildirdiği veya işin ticari sayılmasına durum elverişli olmadığı takdirde borç adi sayılır. Taraflardan yalnız biri için ticari iş niteliğinde olan sözleşmeler, Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, diğeri için de ticari iş sayılır.” Ticari iş karinesine dayanan taraf, ispat külfetinden kurtulmaktadır. Karinenin aksini, işlemin ticari iş olmadığını iddia eden tarafın ispatlaması gerekmektedir. Tüzel kişi tacirlerin ise bütün işlemleri ticari sayılmaktadır. Ayrıca TTK madde 19/2 gereğince taraflardan yalnız biri için ticari iş niteliğinde olan sözleşmeler diğer taraf için de ticari iş sayılmaktadır. Ancak belirtmekte fayda var ki; bu hükümde açıkça sözleşmelerden söz edildiği için taraflar arasındaki ilişki haksız fiilden doğmaktaysa, bir taraf için ticari olan işin diğeri için de ticari sayılması mümkün olmamaktadır.
Hukuk Desteği