Daha önceki bir yazımızda ön alım hakkının ne olduğunu açıklamıştık. (Bkz. ilgili yazımız…) Bu yazımızda ise ön alım hakkının ne şekilde kullanılabileceği üzerinde duracağız. Türk Medeni Kanun’un 734. maddesine uyarınca; ön alım hakkı, üçüncü kişi alıcıya karşı dava açılarak kullanılabilecektir. Davaya bakmaya yetkili mahkeme taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Görevli mahkeme ise asliye hukuk mahkemesidir.
Ön alım hakkını kullanacak paydaş, taşınmazın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesinde açacağı ön alım davasında ilk etapta, alıcı tarafından yatırılan satış bedeli ile dava konusu payın alıcı adına tescili için yapılan tapu masraflarını ödemeye hazır olduğunu mahkemeye bildirmelidir. Mahkeme tarafından belirlenecek yere, bu giderlerin yatırılması ile birlikte davacı paydaş lehine karar verilmesi mümkün olmaktadır. Önalım bedeli ile tapu harç ve masraflarının mahkeme veznesine depo edilmesi ifayı teklif niteliğini haizdir. Fakat mutlaka nakit olarak ödenmesinde zorunluluk yoktur, bir banka teminat mektubu da bunu sağlamaya yeterlidir. Hakim davanın görülmesi sırasında satış bedelinin depo edilmesi amacıyla uygun önel belirleyebilir. Davacıya verilen önele rağmen davaya konu payın satış bedeli ile tapu harç ve giderlerinin yatırılmaması durumunda, depo kararına uymayan paydaş lehine hükme gidilemez.
Ön alım hakkını kullanmak isteyen paydaş, payın devir alındığını öğrendiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde ve her halukarda satışın yapıldığı tarihten itibaren 2 yıl içerisinde dava açarak öncelikli alma hakkını kullanmak istediğini bildirmelidir. Bu süreler içerisinde dava açılarak ön alım hakkının kullanılmaması halinde bu haktan vazgeçildiği kabul edilecektir.
Ön alım davası devam ederken dava konusu pay idarece kamulaştırılmış ise, davacının hakkı bedele dönüşür. Taşınmaz bir kısım pay sahiplerinin alacaklısı yararına konulan haciz nedeniyle satıldığında, ortada ön alım olayını gerektiren bir satış sözleşmesi yoktur. Aynı taşınmazın paydaşları arasında (satışın başka bir paydaşa yapılması halinde) ön alım hakkı işlemez. Ön alım ilamlarının yerine getirilmesi her zaman istenebilir. Bu konuda hak düşürücü süre uygulanamaz.
Hukuk Desteği