Daha önceki yazımızda (Bakınız İlgili Yazımız…) karşılıksız çek keşidesinin suç olarak yeniden tanımlandığını açıklamıştık. Bu yazımızda ise yargılamayı yapan mahkeme tarafından verilmesi Yasa’da düzenlenen çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararından söz edeceğiz.
9.8.2016 tarih ve 29796 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6728 sayı ve 15/7/2016 kabul tarihli Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’unda çekle ilgili cezai yaptırım ve yargılama usulüne dair düzenleme yapılırken yargılamayı yapacak olan mahkemenin hükümle birlikte vereceği çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı da hükme bağlanmıştır. Maddenin 1. fıkrasında yasaklama kararının kimler hakkında verileceği ve itiraz kanun yoluna yer verilmiştir. Yasa maddesinden ilerleyecek olursak:
Madde 63: “ “(1)… Yargılama sırasında da resen mahkeme tarafından koruma tedbiri olarak çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına karar verilir. Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı, çek hesabı sahibi gerçek veya tüzel kişi, bu tüzel kişi adına çek keşide edenler ve karşılıksız çekin bir sermaye şirketi adına düzenlenmesi durumunda ayrıca yönetim organı ile ticaret siciline tescil edilen şirket yetkilileri hakkında uygulanır. Koruma tedbiri olarak verilen çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararlarına karşı yapılan itirazlar bakımından 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 353 üncü maddesinin birinci fıkrası hükmü uygulanır. Bu suçtan dolayı açılan davalar icra mahkemesinde görülür ve İcra ve İflas Kanununun 347, 349, 350, 351, 352 ve 353 üncü maddelerinde düzenlenen yargılama usulüne ilişkin hükümler uygulanır. Bu davalar çekin tahsil için bankaya ibraz edildiği veya çek hesabının açıldığı banka şubesinin bulunduğu yer ya da hesap sahibinin yahut şikâyetçinin yerleşim yeri mahkemesinde görülür…”
Aynı maddenin ikinci fıkrasında çek hesabı sahibinin bir tüzel kişi olması ihtimali düzenlenmiştir. Buna göre: “(2) Birinci fıkra hükmüne göre çek karşılığını ilgili banka hesabında bulundurmakla yükümlü olan kişi, çek hesabı sahibidir. Çek hesabı sahibinin tüzel kişi olması hâlinde, bu tüzel kişinin mali işlerini yürütmekle görevlendirilen yönetim organının üyesi, böyle bir belirleme yapılmamışsa yönetim organını oluşturan gerçek kişi veya kişiler, çek karşılığını ilgili banka hesabında bulundurmakla yükümlüdür. Birinci fıkra uyarınca hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilenler, yasaklılıkları süresince sermaye şirketlerinin yönetim organlarında görev alamazlar. Ancak, hakkında yasaklama kararı verilenlerin mevcut organ üyelikleri görev sürelerinin sonuna kadar devam eder.”
Mahkeme tarafından hakkında böyle bir yasaklama kararı verildiğinde bu kararın bilgisinin nerede tutulacağı da bir soru olarak akıllara gelmektedir. Yasa bunu da şu şekilde düzenlemeye almıştır: “(8) Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararına ilişkin bilgiler, güvenli elektronik imza ile imzalandıktan sonra, Adalet Bakanlığı Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) aracılığıyla MERSİS ile Risk Merkezine elektronik ortamda bildirilir. Hakkında çek hesabı açma yasağı kararı verilen kişiler, Risk Merkezi tarafından bankalara bildirilir. Bu bildirimler ile bankalara yapılacak duyurulara ilişkin esas ve usuller, Adalet Bakanlığının uygun görüşü alınarak Risk Merkezi tarafından belirlenir.”
Yargılama neticesinde sanık suçsuz bulunur ve hakkında beraate karar verilirse ya da dava düşer ve yahut da Türk Ceza Kanunu’nda sayılan hallerden biriyle sanık hakkında ceza verilmesine yer olmadığına dair karar verilirse, dava düşer ya da reddedilirse yargılamayı yapan mahkeme asıl kararla birlikte bir koruma kararı olan çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararını da kaldırmaya yönelik hüküm kuracaktır. Maddeye göre “(9) Karşılıksız kalan bir çekle ilgili olarak yapılan yargılama neticesinde mahkeme tarafından beraat, ceza verilmesine yer olmadığı, davanın düşmesi veya davanın reddine karar verilmesi hâlinde, aynı kararda, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırılmasına karar verilir. Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırılmasına ilişkin kararların kesinleşmesi üzerine, bu kararlar, MERSİS ile Risk Merkezine sekizinci fıkradaki usullere göre bildirilir ve ilan olunur…”
Hukuk Desteği