Franchising sistemi günümüzde firmalar tarafından sık tercih edilmekte ve kullanılmakta olan bir ticari ilişki türüdür. Değişik sözleşmelerin iç içe geçip bütünleşmesiyle ortaya çıkan franchising sözleşmelerinde tarafların hak ve borçları ana hatlarıyla belirlendiğinden, bu sözleşmeler; çerçeve sözleşme olarak kabul edilmektedir.
Franchise veren belirli bir ücret karşılığında başka bir tacir olan franchise alana üretilen hizmet ve malın sürekli dağıtımı ve pazarlaması konusunda imtiyaz tanır ve franchise alana kendi markasını, işletmesinin adını, tanıtma işaretlerini, ticari ve teknik becerisini kullanma hakkını verir. Böylece örneğin dükkanın tasarımı, dizaynı, hizmetin sunumu, tabelası, yapı şekli her zaman franchise veren tarafından belirlenmekle beraber, franchise alanın sözleşmede de belirtilen bu gibi hususlar hakkında bağımsız hareket etmesi olanaksızlaştırılmıştır. İşverenin pazarlama ve dağıtım sistemine uymayı, sözleşmede belirtilen hizmet ve malları kendisi için belirlenen bölge içerisinde pazarlayarak franchise verenin sürümünü arttırmayı üstlenen franchise alanın elde ettiği gelir, ürünlerin alımı ve tekrar satımı arasındaki fiyat farkından oluşmaktadır.
Tacirlerin şubelerle yapacağı sözleşmeleri özellikle franchise sözleşmesi olarak hazırlamalarındaki en büyük neden franchise sisteminin franchise verene sağladığı azalan yatırım, nakit girişinin hızlı olması, sürekli gelir, marka adının tanınırlığının artması, şubelerin yayılımının çok daha hızlı olması, reklam gücünde artış gibi imkanların göz ardı edilemeyecek kadar avantajlı olmasıdır. Ancak franchise alan bakımından, kendi masrafları dışında bir de franchise verene bir miktar kullanım bedeli vermek durumunda kalması, tacirin benzer işi bağımsız olarak yapan tacirlere göre daha yüksek bir işletme giderine sahip olması, sözleşmede belirlenen şartların katılığı nedeniyle dizayn, tasarım gibi konularda kendi isteklerini çalışma ortamında gerçekleştirememesi gibi koşul ve şartları kabul etme zorunluluğu doğmaktadır.(İlgili yazımız için bknz…)
Franchise; franchise veren için bir avantaj olsa da, franchise alan için büyük bir bağlayıcılığa neden olmaktadır. Franchise alan, tarafı olduğu sözleşmeye herhangi bir aykırılığı halinde yüklü ve ağır tazminat istemleriyle karşı karşıya kalabileceğini unutmamalı ve yapılan işi büyük bir özen ve dikkatle, özellikle de sözleşmeyle uyumlu şekilde yürütmelidir.
Hukuk Desteği