Bilindiği üzere borç ilişkisinin tarafları alacaklı ve borçlu olmak üzere iki kişiden ibaret olup bazı hallerde mevcut alacağın alacaklı tarafının değiştirilmesi mümkündür. Alacağın temliki ile ilgili hükümler 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (“TBK”) 183. ve 184. maddeleri arasında düzenlenmiş olmakla birlikte Kanun’da tanımı yapılmamıştır. Mevcut borç ilişkisinde alacaklı tarafın değişerek 3. bir kişi olması hususu alacağın temliki ile mümkün olmaktadır. Bu bağlamda alacağın temliki alacaklı ve 3. kişinin ortak iradeleri ile ivazlı/ ivazsız şekilde, yazılı şekil şartına bağlı, tek tarafa kazandırıcı nitelikte, borç ilişkisine taraf olan borçlunun iradesine ve rızasına ihtiyaç duyulamadan yapılması mümkün bir devir işlemidir.
Alacağın temliki temlik eden (ilk alacaklı) ve temellük eden (ikinci alacaklı) arasında düzenlenecek bir akit ile yapılacak olup bu sözleşmenin yapılabilmesi için öncelikle hukuki bir sebep bulunmalı, sözleşme bu sebebe dayandırılarak akdedilmelidir. Söz konusu akdin neticesinde temlik edenin alacağı temellük edene geçmiş olacak, mevcut borç ilişkisinin alacaklı tarafı yeni alacaklı olarak belirlenecek, borçlu hukuki ilişkiden doğan borcunu temlik edene değil temellük edene ödeyecektir. Mevcut borç sabit olduğundan yapılan alacağın temliki sözleşmesi borç doğuran bir akit olmayacak yalnızca bir tasarruf muamelesi niteliğinde olacaktır. Borçlunun söz konusu temlik işlemine ilişkin rızasının ve iradesinin hatta haberininin olmaması alacağın temliki sözleşmesinin akdedilmesi için bir engel değildir. Borçlu yapılan devir işlemine itiraz etse dahi devir her halükarda gerçekleşmiş sayılacaktır. Borçlunun, devri öğrendiği sırada temlik edene karşı sahip olduğu def’ileri tebellüğ edene karşı da ileri sürme hakkına haiz olduğu unutulmamalıdır.
Yapılan alacağın temliki işleminin geçerli sayılması bakımından kanun koyucu bir takım şartlar aramıştır. Buna göre temlik işlemi adi yazılı şekilde, temlik edenin imzası alınmak koşuluyla ve yasa, ilgili sözleşmeler yahut işin niteliği gereğince taraflar arasında yasaklı olmayan hallerde yapıldığında geçerlilik kazanacaktır. Yazılı şekilde yapılan alacağın temliki sözleşmesinin geçerli olabilmesi için diğer bazı şartlar ise şöyledir; sözleşmenin temlik eden kişiye, açık bir şekilde belirtilen alacağa, temlik edenin imzasına ilişkin bilgilere haiz olması, meydana getirilirken temlik ve temellük edenlerin iradelerinin uyuşması gerekmektedir.
Alacağın temliki işlemine kanun, sözleşme ve işin niteliği doğrultusunda tüm alacaklar konu edilebilmektedir. Temlik işlemi, asıl hak olan alacak hakkı ile buna bağlı yan hakları bir başka deyişle işlemiş faizleri ve teminat haklarını da kapsar.
Hukuk Desteği