Mevzuatımızda Rekabet Hukuku, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (“Kanun”) ve dikey anlaşmalara ilişkin olarak 2003/3 ve 2007/2 sayılı Rekabet Kurulu Tebliğleri ile Değişik, 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği (“Tebliğ”) ile düzenlenmiştir.
Söz konusu Kanun’un 4 maddesi: “Belirli bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar, uyumlu eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri hukuka aykırı ve yasaktır.” şeklinde olup genel anlamda rekabet yasağını düzenlemiştir. Aynı Kanun’un 5 maddesi ise; “a) Malların üretim veya dağıtımı ile hizmetlerin sunulmasında yeni gelişme ve iyileşmelerin ya da ekonomik veya teknik gelişmenin sağlanması, b) Tüketicinin bundan yarar sağlaması, c) İlgili piyasanın önemli bir bölümünde rekabetin ortadan kalkmaması, d) Rekabetin (a) ve (b) bentlerindeki amaçların elde edilmesi için zorunlu olandan fazla sınırlanmaması.” şartlarının söz konusu olması halinde, anlaşmaların 4. maddedeki rekabet yasağından muaf tutulabileceğini düzenlemiştir.
Yukarıda ismini zikrettiğimiz Tebliğ ile, “dikey anlaşmalar” Kanun’un 4. maddesindeki yasaklamadan grup olarak muaf tutulmuştur. Dikey anlaşmalar, Tebliğ’in 2. maddesindeki: “Üretim veya dağıtım zincirinin farklı seviyelerinde faaliyet gösteren iki ya da daha fazla teşebbüs arasında belirli mal veya hizmetlerin alımı, satımı veya yeniden satımı amacıyla yapılan anlaşmalar” olarak tanımlanmış olup dağıtım, franchise, yetkili servis, bayilik sözleşmeleri gibi sözleşmeleri içine almaktadır. Tebliğ’in 5.maddesi: “Bu Tebliğ ile tanınan muafiyet anlaşmada yer alan, aşağıda belirtilen yükümlülüklere uygulanmaz: a) Alıcıya getirilen belirsiz süreli veya süresi beş yılı aşan rekabet etmeme yükümlülüğü. Rekabet etmeme yükümlülüğünün yukarıda belirtilen süreyi aşacak şekilde zımnen yenilenebileceğinin kararlaştırılması halinde, rekabet etmeme yükümlülüğü belirsiz süreli sayılır. b) Anlaşmanın sona ermesinden sonraki döneme ilişkin olarak, alıcıya getirilen, mal ya da hizmet üretmesini, satın almasını, satmasını ya da yeniden satmasını yasaklayan doğrudan ya da dolaylı herhangi bir yükümlülük. Ancak yasaklamanın, anlaşma konusu mal ya da hizmetlerle rekabet halindeki mal ve hizmetlere ilişkin olması, anlaşma süresince alıcının faaliyette bulunduğu tesis ya da arazi ile sınırlı olması ve sağlayıcı tarafından alıcıya devredilen know-how’ı korumak için zorunlu olması koşullarıyla, alıcıya, anlaşmanın sona ermesinden itibaren bir yılı aşmamak kaydıyla rekabet etmeme yükümlülüğü getirilebilir. Kamuya mal olmamış know-how’ın kullanılması ve açıklanmasına ilişkin süresiz yasaklama hakkı saklıdır. c) Seçici dağıtım sistemi üyelerine getirilen, belirlenmiş rakip sağlayıcıların markalı ürünlerini satmama yükümlülüğü.” hükümle; rekabeti sınırlayan anlaşmaların zaman, yer ve konu bakımından sınırları çizilmiştir.
Dikey anlaşmaların belirlenen sınırı aşmaları halinde Tebliğ’in sağladığı muafiyetten yararlanamamaları ve Kanun’un 4. maddesindeki denetime tabi olmaları söz konusu olacaktır.(İlgili yazımız için bknz…)
Hukuk Desteği