İMAR KİRLİLİĞİNE NEDEN OLMA SUÇU

İmar kirliliğine neden olma suçu 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (“TCK”) 184. maddede “(1) Yapı ruhsatiyesi alınmadan veya ruhsata aykırı olarak bina yapan veya yaptıran kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Yapı ruhsatiyesi olmadan başlatılan inşaatlar dolayısıyla kurulan şantiyelere elektrik, su veya telefon bağlantısı yapılmasına müsaade eden kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.  (3) Yapı kullanma izni alınmamış binalarda herhangi bir sınai faaliyetin icrasına müsaade eden kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.  (4) Üçüncü fıkra hariç, bu madde hükümleri ancak belediye sınırları içinde veya özel imar rejimine tabi yerlerde uygulanır.  (5) Kişinin, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı olarak yaptığı veya yaptırdığı binayı imar planına ve ruhsatına uygun hale getirmesi halinde, bir ve ikinci fıkra hükümleri gereğince kamu davası açılmaz, açılmış olan kamu davası düşer, mahkum olunan ceza bütün sonuçlarıyla ortadan kalkar.” şeklinde düzenlenmiş olup maddenin lafzından anlaşıldığı üzere yapı ruhsatı olmadan yahut yapı ruhsatına ve imar planına aykırılık teşkil edecek şekilde bina yapan, yaptıran, yapı ruhsatı olmadan başlatılan inşaatlar dolayısıyla şantiyelere, elektrik, su yahut telefon bağlantısına müsade eden  kişiler ile yapı kullanma izni alınmamış binalarda herhangi bir sınai faaliyetin icrasına müsaade eden kişiler cezalandırılacaktır. İmar kirliliğine neden olma suçu takibi şikayete bağlı bir suç olmayıp dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.

Kanun koyucu imar kirliliğine neden olma suçunun düzenlendiği TCK 184. maddenin 5. fıkrasında özel bir etkin pişmanlık hükmü düzenlemiş olup söz konusu hüküm gereğince yapı ruhsatı olmaksızın yahut imar planına ya da yapı ruhsatına aykırı şekilde bina yapan, suçun oluşmasında bizzat rol oynayan kişi hakkında söz konusu binayı  ruhsat ve imar planlarına uygun hale getirdiği takdirde; maddenin birinci ve ikinci fıkrasında belirtilen suça ilişkin kamu davası açılmayacak, açılmış olan kamu davası düşecek ve mahkum olunan ceza tüm sonuçlarıyla ortadan kalkacaktır. Burada önemli olan husus söz konusu aykırılıkların bizzat suçu işleyen kişi tarafından giderilmiş olmasıdır. Plan ve ruhsata aykırılıklar ihtiva eden binanın belediye tarafından yıktırılması hali bu sebeple 184. madde 5. fıkrası kapsamına girmeyecektir. Bu durumun tek istisnası suçun failinin yıkım giderlerini ödemesi halidir. Bu durumda kişi binayı bizzat kendisi yıktırmış sayılacak ve 5. fıkrada özel olarak düzenlenmiş olan etkin pişmanlık hallerinden faydalanabilecektir. Konuya ilişkin örnek Yargıtay  kararları ise şöyledir;

“…TCK’nın 184. maddesinin beşinci fıkrasında yer alan düzenleme onarıcı adalet anlayışına bağlı olarak ortaya çıkan, bir çeşit etkin pişmanlık hali olup, hukuka aykırı eylemin doğurduğu sonuçların suçtan önceki hale getirilmesi şeklinde nitelendirmek mümkündür. Onarıcı adalet anlayışına uygun olarak düzenlenen 184/5. madde ile fail ıslah edilmekte, mağdur ve toplumun gördüğü zararlar giderilmekte, ayrıca sorumluluk üstlenerek mağdur ve topluma verdiği zararı kabul etme ve bunları telafi etme için faile imkân sağlanmakta ve böylece suçun olumsuz etkileri yok edilmektedir…” Yargıtay 18. Ceza Dairesi  2017/2476 E., 2017/5779 K

 “…TCK’nın 184/5 maddesinde yer verilen “Kişinin, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı olarak yaptığı veya yaptırdığı binayı imar planına ve ruhsatına uygun hale getirmesi halinde, bir ve ikinci fıkra hükümleri gereğince kamu davası açılmaz, açılmış olan kamu davası düşer, mahkum olunan ceza bütün sonuçlarıyla ortadan kalkar.” şeklindeki düzenleme karşısında, sanığın daha önceden ruhsatsız olarak yapmış olduğu yapıyı kaldırarak ruhsata uygun hale getirmesi nedeniyle sanık hakkında düşme kararı verilmesi gerekirken, yetersiz gerekçe ile yazılı şekilde hüküm kurulması…”  Yargıtay  18. Ceza Dairesi  2015/43079 E., 2016/12352 K.

                                                                                                                                        Hukuk Desteği