Eser sözleşmesi yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi iş sahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir. Sözleşmenin konusunu, mesleki ve teknik bilgiye dayanılarak yüklenici tarafından edimin gerçekleştirilmesi ve teslimi oluşturmaktadır. Yüklenici bir eser meydana getirmeyi üstlenirken, iş sahibi de bir ücret ödemeyi vaat eder. Borçlar arasında tam bir karşılıklılık ve bağımlılık ilişkisi mevcuttur. Diğer bir tanımla eser sözleşmesi tam iki tarafa borç yükleyen (sinallagmatik) bir akittir. Eser sözleşmeleri, ister ani ister sürekli edimli olsunlar, diğer sözleşmeler gibi sona ererler.
Meydana getirilmesi sırasında eserin yüklenicinin kusuru yüzünden sözleşmeye aykırı yapılacağı açıkça öngörülüyorsa, işsahibi bunu önlemek üzere vereceği veya verdireceği uygun bir süre içinde yükleniciye; ayıbın veya aykırılığın giderilmesi aksi takdirde hasar ve giderleri kendisine ait olmak üzere, onarımın veya işe devamın bir üçüncü kişiye verileceği konusunda ihtarda bulunabilir.
Yukarıdaki halin gerçekleşebilmesi için 3 koşul gerekmektedir:
- Yüklenici, kusurlu olmalıdır.
- Eserin, ayıplı veya sözleşmeye aykırı olacağı, erken dönemde kesin biçimde anlaşılmalıdır.
- Ayıbın veya aykırılığın giderilmesi için yükleniciye uygun bir süre verilmeli veya hakime verdirilmeli ve bu süre içinde gereği yapılmadığı takdirde gideri ve hasarı yükleniciye ait olmak üzere, onarımın veya işe devamın üçüncü kişiye verileceği ihtar olunmalıdır.
Yukarıda açıklanan durumda sözleşmeden dönme düzenlenmemiş ise de açıklanan nedenler, uygulamada, erken dönme nedenleri olarak kabul edilmektedir.
Erken dönme hakkını kullanmayan iş sahibi, sonradan işi teslim aldığında eserdeki ayıp nedeniyle Türk Borçlar Kanunu’nun 475/1 maddesi uyarınca sözleşmeden dönebilir: “Eserdeki ayıp sebebiyle yüklenicinin sorumlu olduğu hâllerde işsahibi, aşağıdaki seçimlik haklardan birini kullanabilir: 1. Eser işsahibinin kullanamayacağı veya hakkaniyet gereği kabule zorlanamayacağı ölçüde ayıplı ya da sözleşme hükümlerine aynı ölçüde aykırı olursa sözleşmeden dönme. 2. Eseri alıkoyup ayıp oranında bedelden indirim isteme. 3. Aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde, bütün masrafları yükleniciye ait olmak üzere, eserin ücretsiz onarılmasını isteme. İşsahibinin genel hükümlere göre tazminat isteme hakkı saklıdır. Eser, işsahibinin taşınmazı üzerinde yapılmış olup, sökülüp kaldırılması aşırı zarar doğuracaksa işsahibi, sözleşmeden dönme hakkını kullanamaz.”
Hukuk Desteği