İcra ve İflas Kanunu’nun 50. ve 167. maddeleri ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 6. maddesindeki düzenlemeye göre; çeke dayalı kambiyo takiplerinde çekin keşide edildiği yerdeki icra dairesi, muhatap bankanın bulunduğu yerdeki icra dairesi veya borçlunun ikametgah yerindeki icra dairesi yetkili olarak tayin edilmiştir.
Kambiyo senedine mahsus haciz yoluyla takiplerde alacaklının yerleşim yerindeki icra dairesi yetkili değildir. Bunun nedeni, kambiyo senedine dayalı borcun ‘aranacak borç’ niteliğinde olmasıdır. Aranacak borçlar, borçlunun ikametgahında ifa edilmesi gereken borçlardır. Bu nedenle aranacak borç niteliğinde olan bir alacağa ilişkin icra takibinin de borçlunun yerleşim yerindeki icra dairesinde yapılması gerekmektedir.
Aranacak borç niteliğine sahip olan, çeke dayalı bir alacağın, çekin muhatap bankaya ibraz edilmesi ve muhatap banka tarafından ‘karşılıksızdır’ işlemi görmesi sonucunda artık aranacak borç niteliğini kaybedip ‘götürülecek borç’, bir başka deyişle alacaklının ikametgahında ifa edilecek borç niteliğine dönüşeceği, Yargıtay tarafından kabul edilmiştir. Yargıtay’ın buna ilişkin çok sayıdaki kararından bir tanesinin ilgili bölümü aşağıdadır:
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi E: 2016/12481 K: 2016/879 “… Oysa muhatap bankaya ibraz edilen ancak karşılıksız kalan çeke dayalı borcun, bu şekilde aranması tüketildikten sonra, götürülecek borç niteliğine dönüştüğü gözetilerek, HMK’nın …. maddesi uyarınca ifa yeri olarak BK.’nın 98. madde hükmü nedeniyle, alacaklının ikametgah yeri mahkemesi de yetkili mahkemelerden biridir. Dairemiz’in ….09.2005 tarih ve 8454-8277 sayılı ilamı ile ……..2014 tarih ve 15478-17256 sayılı ilamı da bu yöndedir. Bu itibarla, mahkemece alacaklının ikametgah yeri itibariyle, yetkili mahkemeden talepte bulunduğundan ihtiyati hacze itiraz eden borçlunun yetki itirazının reddine karar verilmesi gerekirken, aksine hüküm tesisi doğru görülmemiştir. Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle karşı taraf alacaklı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın, karşı taraf (alacaklı) yararına bozulmasına, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, …/…/2016 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi…”
Sonuç olarak karşılıksız çeke dayalı kambiyo takiplerinde yetkili icra dairesi; çekin keşide edildiği yer, muhatap bankanın bulunduğu yer veya alacaklının ikamet ettiği yerde bulunan icra dairesidir.
Hukuk Desteği