Çekin zayi olması, çekin kullanılmaz hale gelmesi veya çek üzerinde hak sahibi olan kişinin (hamil) kendi iradesi dışında sebeplerle çekin zilyetliğini kaybetmesi anlamına gelmektedir. Çekin çalınması, kaybolması, okunamayacak derecede tahrip edilmesi gibi durumlar çekin ziyaına örnek olarak gösterilebilir.
Çek zayi olduğunda, çekin iptal edilmesi için hamili tarafından, çekin keşide edildiği veya hamilin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesine çekin ziyaı ve iptali davası açılmalıdır. Çekin zayi olduğunu iddia eden hamil, bu hususu inandırıcı delillere dayanarak ispat ederse, mahkeme ilan verilmesine karar verir ve çeki elinde bulunduran kişiye üç ay ila bir yıllık süre içerisinde çeki getirmeye davet ve aksi halde çekin iptal edileceğine dair ihtar eder. İlan prosedürü Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde üç kez tekrarlanır.
Bu dava sonucunda mahkeme, çekin iptal edilmesine ve talep varsa belli bir teminat karşılığında ödeme yasağı konulmasına hükmeder. Ödeme yasağı konulmasının amacı, çekin üçüncü kişilerin eline geçmiş olması ihtimaline karşın zarar riskini ortadan kaldırmaktır.
Zayi olan çekin iptal edilmesi veya ödeme yasağı konulması, hak sahibinin hakkını ileri sürmesine engel teşkil etmez. Hak sahibi, bu durumda da hakkını senetsiz olarak ileri sürebilir veya yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilir.
Çeki elinde bulunduran kişinin bilinmesi veya mahkemenin ilanı üzerine çekin getirilmesi durumunda, çekin ziyaı ve iptali davası açan hamile iade davası açması için belli bir süre verilir. Hamil bu süre içerisinde iade davası açmazsa ödeme yasağı kaldırılır, çeki elinde bulunduran kişi çeki mahkeme ilanı üzerine getirmişse, çek bu kişiye geri verilir.
Keşide edilmemiş çekler için iptal kararı verilmesi söz konusu değildir.
Hukuk Desteği