5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu (“KVK”) 4.maddesinin birinci fıkrasının (k) bendi “Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere,…kooperatifler.” uyarınca kooperatiflere kurumlar vergisinden muafiyet tanınmıştır (Lütfen bkz…) Kurumlar vergisi muafiyeti kapsamı dışında bırakılan tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç, kooperatifler; sermaye üzerinden kazanç dağıtılmamasına, yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesine, yedek akçelerinin ortaklara dağıtılmamasına, sadece ortaklarla iş görülmesine dair hükümleri ana sözleşmelerinde bulundurmalı ve bu kayıt ve şartlara da fiilen uymaları gerekmektedir.
Yapı kooperatifleri için yukarıda sayılan şartlara ek olarak;
1- Kuruluşlarından, yapı inşaatlarının sona erdiği tarihe kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13. maddesine göre bunlarla ilişkili kişilere veya işçi işveren ilişkisi bulunan kişilere yer verilmemesi,
2- Yapı ruhsatı ile arsa tapusunun kooperatif tüzel kişiliği adına olması aranmaktadır.
Yapı kooperatiflerinin kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanabilmeleri için, kuruluşlarından inşaatın sona erdiği tarihe kadar yönetim ve denetim kurullarında, inşaat işini üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya bunlarla ilişkili kabul edilen kişi ve kurumlara veya bunlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermemeleri gerekir.
Burada sözü geçen ilişkili kişi, inşaat işini üstlenen gerçek kişilerle birlikte tüzel kişilerin;
- Ortaklarını, ortaklarının ilgili bulunduğu gerçek ve tüzel kişileri, ortaklarının idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nüfuzu altında bulundurduğu gerçek ve tüzel kişileri,
- Ortaklarının eşlerini, ortaklarının veya eşlerinin üst soyları ve alt soyları ile üçüncü derece dahil yansoy hısımları ile kayın hısımlarını kapsamaktadır.
Yapı kooperatiflerinin inşaat yapacağı arsanın tapusu ve bu yapıya ait yapı ruhsatının kooperatif tüzel kişiliği adına bulunmaması da kurumlar vergisi muafiyetinden faydalanmaya engel teşkil edecektir. İnşaatı üstlenen müteahhit adına düzenlenecek bir yapı ruhsatı, yapı kooperatifinin muafiyetten yararlanmasını engelleyecektir. Henüz arsa temini veya inşaat aşamasına gelmemiş bulunan dolayısıyla, işyeri veya konut teminine yönelik faaliyeti bulunmayan kooperatifler için bu şartlar aranmayacaktır.
Hukuk Desteği