Pandemi döneminde uzaktan eğitime geçilmesiyle birlikte ders kayıtlarının kaydedilmesi, dersin görüntü kaydının ya da ses kaydının alınması ve/veya yayılması oldukça yaygınlaşan bir hal almış durumdadır. Ancak unutulmamalıdır ki canlı ders kayıtlarındaki görüntüler kişisel veri olarak kabul edilmekte dolayısıyla canlı ders kayıtları da Kişisel Verileri Koruma Kanunu (“KVKK”) kapsamında koruma altında sayılmaktadır. Kişisel verilerin işlenebilmesi için KVKK madde 5’te ve madde 6’da belirtilen hallerin gerçekleşmesi gerekmektedir.
KVKK madde 5 “(1) Kişisel veriler ilgili kişinin açık rızası olmaksızın işlenemez. (2) Aşağıdaki şartlardan birinin varlığı hâlinde, ilgili kişinin açık rızası aranmaksızın kişisel verilerinin işlenmesi mümkündür: a) Kanunlarda açıkça öngörülmesi. b) Fiili imkânsızlık nedeniyle rızasını açıklayamayacak durumda bulunan veya rızasına hukuki geçerlilik tanınmayan kişinin kendisinin ya da bir başkasının hayatı veya beden bütünlüğünün korunması için zorunlu olması. c) Bir sözleşmenin kurulması veya ifasıyla doğrudan doğruya ilgili olması kaydıyla, sözleşmenin taraflarına ait kişisel verilerin işlenmesinin gerekli olması. ç) Veri sorumlusunun hukuki yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için zorunlu olması. d) İlgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş olması. e) Bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması için veri işlemenin zorunlu olması. f) İlgili kişinin temel hak ve özgürlüklerine zarar vermemek kaydıyla, veri sorumlusunun meşru menfaatleri için veri işlenmesinin zorunlu olması.” hükmünü amir olup, kişisel verilerin kişinin açık rızası olmadan işlenemeyeceğini ya da kişinin açık rızası olmadığı hallerde kişisel verilerin işlenebilmesinin mümkün olduğu halleri belirtmektedir.
KVKK madde 6 ise “(1) Kişilerin ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkûmiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biyometrik ve genetik verileri özel nitelikli kişisel veridir. (2) Özel nitelikli kişisel verilerin, ilgilinin açık rızası olmaksızın işlenmesi yasaktır. (3) Birinci fıkrada sayılan sağlık ve cinsel hayat dışındaki kişisel veriler, kanunlarda öngörülen hâllerde ilgili kişinin açık rızası aranmaksızın işlenebilir. Sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel veriler ise ancak kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından ilgilinin açık rızası aranmaksızın işlenebilir. (4) Özel nitelikli kişisel verilerin işlenmesinde, ayrıca Kurul tarafından belirlenen yeterli önlemlerin alınması şarttır.” şeklinde düzenlenmiştir.
5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (“TCK”) 135. maddesinin ilk fıkrasında “Hukuka aykırı olarak kişisel verileri kaydeden kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.” demek suretiyle kişisel verilerin hukuka aykırı bir şekilde kaydedilmesi sonucunda verilecek ceza düzenlenmiştir. TCK madde 136’da ise “Kişisel verileri, hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” şeklindeki hükümle izinsiz bir şekilde kaydedilen kişisel verilerin yayılması halinde alınacak cezaya yer verilmiştir.
Sonuç olarak, pandemi döneminde her ne kadar bir zorunluk ve ihtiyaç olarak yaygın şekilde uzaktan eğitim ders videoları çekilmekte ve kullanılmakta ise de yasal olarak hangi hareketlerin suç sayılacağı ile cezaen ve hukuken yaptırım altına alınacağı tereddütsüz uygulamaya imkan verecek biçimde net düzenlenmiş olduğundan; izinsiz kayıt yapan ve bunları izinsiz yayan kişiler bakımından hem KVKK hem de TCK kapsamında yargılama yapılması kaçınılmazdır.
Hukuk Desteği