İşçinin çalıştığı iş yeri faaliyetlerine zorlayıcı sebeplerle belirli bir süre ara verilmesi 4857 sayılı İş Kanunu’nda hem işveren hem işçi açısından düzenlenmiş bir konudur.
Zorlayıcı sebep; işverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine olanak bulunmayan, dışsal etkilerden ileri gelen, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen ya da kısmen durdurulması ile sonuçlanan deprem, yangın, su baskını, salgın hastalık, seferberlik ve benzeri nedenlerdir. Zorlayıcı sebeplerin varlığı halinde işçinin iş görme borcunu ifa etmesi kendisinden beklenemeyecektir.
Zorlayıcı sebeplerin varlığı halinde iş görme borcunu ifa edemeyen işçiye İş Kanunu madde 40 “24 ve 25 inci maddelerin (III) numaralı bentlerinde gösterilen zorlayıcı sebepler dolayısıyla çalışamayan veya çalıştırılmayan işçiye bu bekleme süresi içinde bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödenir” hükmü gereği işverenin yarım ücret ödemesi gerekecektir. Zorlayıcı sebeplerin bir haftadan daha uzun sürmesi halinde işverenin işçiye ücret ödeme borcu bir haftayı aşan süreler açısından bulunmamaktadır.
Kanun koyucu tarafından zorlayıcı sebeplerin varlığı halinde, işverenin işçiye yarım ücret ödeyeceği bir haftalık süre geçmesine rağmen işçinin iş görme borcunu ifa edememesi durumunda, işçi ve işverene iş sözleşmesini feshetme olanağı tanınmıştır.
İşçinin bir haftalık bekleme süresi sonunda iş görme borcunu ifa edememesi İş Kanunu madde 24/III “İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa” hükmü ile işçinin haklı nedenle derhal fesih sebebi olarak düzenlenmiştir. İşçi bu fesih sebebine dayanarak iş sözleşmesini feshetmesi halinde, kıdem tazminatına hak kazanacak fakat ihbar tazminatına hak kazanamayacaktır.
İşçinin bir haftalık bekleme süresi sonunda iş görme borcunu ifa edememesi durumunda işveren de İş Kanunu madde 25/III “İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması” hükmü gereği iş sözleşmesini derhal feshedebilecektir. İşveren bu fesih sebebine dayanarak iş sözleşmesini feshetmesi halinde, işçi hem kıdem tazminatına hem ihbar tazminatına hak kazanamayacaktır.
Hukuk Desteği