Av. Yasemin ÇORAK & Av. Sevcen CAN
Bu yazı serimizde, elektronik ticaretin hukuksal boyutundan, bu alanda faaliyet gösteren işletmelerin sorumluluklarından, bilmesi ve dikkat etmesi gereken hususlardan bahsedeceğiz.
TÜKETİCİNİN CAYMA HAKKI
Elektronik ticarette tüketicinin cayma hakkı, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un (“Kanun”) 48. maddesi ile Mesafeli Satışlar Yönetmeliği’nin (“Yönetmelik”) 9 ila 15. maddeleri arasında düzenlenmiştir.
Kanun’un madde 48/4 hükmüne göre;
- Tüketici, satın aldığı ürünün kendisine teslim edilmesinden sonraki 14 gün içerisinde, herhangi bir gerekçe göstermeden cayma hakkına sahiptir. Bu 14 günlük süre, tüketicinin üründen caydığını satıcıya yazılı şekilde (mesaj, e-posta vb. yollarla) bildirmesi için getirilmiş bir süredir. Yoksa ürünün mutlaka 14 gün içerisinde satıcıya teslim edilmesi şart değildir. Tüketicinin ürünü satıcıya ulaştırması için gerekli süre, Yönetmelik’te düzenlenmiş olup detayından aşağıda bahsedilecektir.
- Cayma hakkını kullanmasından dolayı tüketiciden herhangi bir cezai şart talep edilebilmesi mümkün değildir. Buna ilişkin sözleşme hükümleri geçersizdir.
- Satıcı, satın alma işleminden önce tüketiciyi cayma hakkı bulunduğu konusunda bilgilendirmekle yükümlüdür. Aksi halde tüketici cayma hakkını kullanırken 14 günlük süreyle bağlı olmayacak, 1 yıl içerisinde üründen cayma hakkına sahip olacaktır. Elektronik pazaryerlerinde (Hepsiburada, Trendyolvb.), söz konusu bilgilendirme yükümlülüğünü satın alma esnasında müşterilere onaylattıkları sözleşme ve formlarla bu platformlar, satıcılar adına da yerine getirmektedir.
- Tüketici, cayma hakkı süresi içinde, ürünün olağan kullanımı sebebiyle meydana gelen değişiklik ve bozulmalardan sorumlu olmayacaktır. İstisnaları olmakla birlikte örneğin, tüketicinin ürünün paketini açmış veya kurulumunu yapmış olması, cayma hakkını kullanamayacağı anlamına gelmemektedir.
İnternet satışlarında tüketicinin cayma hakkına ilişkin Kanun’un yukarıda açıklanan maddesinde düzenlenmeyen hususlar Mesafeli Satışlar Sözleşmesi’nin 9 ila 15. maddelerinde düzenlenmiştir. Buna göre;
- Tüketicinin cayma hakkını kullanabilmesi için, ürünün mutlaka tüketiciye teslim edilmesi şart değildir. Teslimattan önce de cayma hakkının kullanılması mümkündür ancak 14 günlük cayma süresi, ürünün teslim tarihinden itibaren başlayacaktır.
- Birden fazla ürün içeren tek bir sipariş söz konusuysa ve ürünler tüketiciye kısım kısım teslim edilmişse, 14 günlük cayma süresi son teslimatın yapıldığı tarihte başlayacaktır.
- Cayma hakkının kullanıldığını, tüketici ispat etmek zorundadır.
- Satıcı, cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren 14 gün içinde, tüketiciden tahsil ettiği tüm bedelleri (kargo, nakliye, kurulum vb. masraflar da dahil olmak üzere) tüketiciye iade etmek zorundadır.
- Satıcı, satın alma işleminden önce, ürün iadelerinin belirli bir taşıyıcı aracılığıyla yapılması gerektiğini belirtmişse, tüketici, bu taşıyıcı firma ile ürünü geri göndermelidir. Aksi halde taşıma masrafları tüketici tarafından karşılanmalıdır. Tüketicinin bulunduğu yerde söz konusu taşıyıcı firmanın şubesi yoksa, tüketiciden herhangi bir kargo veya nakliye masrafı talep edilemez.
- Tüketici, cayma hakkını kullandığını bildirdiği tarihten sonra 14 gün içinde ürünü satıcıya geri göndermelidir.
Yönetmeliğin 15. maddesi uyarınca, aşağıdaki ürünlerde cayma hakkı kullanılamamaktadır:
a) Tüketicinin istekleri veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan ürünler
b) Çabuk bozulabilen veya son kullanma tarihi geçebilecek ürünler
c) Ambalajı açılmış olan sağlık ve hijyen ürünleri (mayo, iç çamaşırı, kozmetik ürünleri, takı vb.)
d) Ambalajı açılmış kitap, dijital ürünler ve bilgisayar sarf malzemeleri (CD, DVD, bilgisayar, cep telefonu vb.)
e) Belirli bir tarihte veya dönemde yapılması gereken konaklama, eşya taşıma, araba kiralama, yiyecek-içecek tedariki ve eğlence veya dinlenme amacıyla yapılan boş zamanın değerlendirilmesine ilişkin hizmetler (uçak bileti, tur, konaklama vb.)
f) Elektronik ortamda anında ifa edilen hizmetler ile tüketiciye anında teslim edilen gayrimaddi ürünler (yazılım vb.)
Bir sonraki yazımızda, ayıplı ürün/hizmetlerin iade edilmesine ilişkin haklardan ve süreçlerden bahsedeceğiz.
Hukuk Desteği