Önceki yazılarımızda trafik cezalarına ve yine trafik cezalarına nasıl itiraz edileceğine (Bkz.) değinmiştik. Bugün konuya, hız limitlerinin aşılması gerekçesiyle verilen trafik para cezalarıyla devam etmekteyiz. Burada inceleyeceğimiz husus, bu limit aşımının 1-2 km gibi cüz’i seviyede olmasıdır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu (“Kanun”) madde 50 “Motorlu araçların cins ve kullanma amaçlarına göre sürülebileceği en çok ve en az hız sınırları, şehirlerarası çift yönlü karayollarında 90 km/s, bölünmüş yollarda 110 km/s, otoyollarda 120 km/s hızı geçmemek üzere yönetmelikte belirlenir. İçişleri Bakanlığı yol standartlarını dikkate alarak yukarıda belirtilen hız sınırlarını otomobiller için 20 km/s artırmaya yetkilidir. En çok ve en az hız sınırlarını gösteren işaret levhaları, gerekli görülen yerlere, ilgili kuruluşlarca konulur. Bu Kanunla yetki verilen kuruluşlar tarafından yönetmelikte belirtilen hız sınırları yol ve trafik durumuna göre azaltılabilir veya çoğaltılabilir. Bu hallerde durum trafik işaretleri ile belirtilir ve uygun vasıtalarla duyurulur” hükmünü amirdir.
Kanun’un “Hız Sınırlarına Uyma Zorunluluğu” başlıklı 51. maddesindeyse “Sürücüler, aksine bir karar alınıp işaretlenmemişse yönetmelikte belirtilen hız sınırlarını aşmamak zorundadırlar. Hız ölçen teknik cihaz veya çeşitli teknik usullerle yapılan tespit sonucu Yönetmelikte belirlenen hız sınırlarını; a) Yüzdeondan yüzde otuza (otuz dâhil) kadar aşan sürücülere 235 Türk lirası, b) Yüzdeotuzdan yüzde elliye (elli dâhil) kadar aşan sürücülere 488 Türk lirası, c) Yüzdeelliden fazla aşan sürücülere 1.002 Türk lirası idari para cezası verilir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Konunun daha net anlaşılması adına bir örnek verelim. Yerleşim yeri dışı bölünmüş bir yolda hız sınırının 110 km/s, sollama dahil olmak üzere ise 121 km/s olduğu kanun lafzından anlaşılmaktadır. Araç sürücüsünün bu sınırı söz gelimi 2 km/s aşarak 123 km/s hızla aşmış olduğu gibi durumlarda trafik para cezaları gündeme gelebilmektedir. Aslında tam anlamıyla buradaki sorun sürücünün bu kadar küçük miktardaki bir farkı hissedip hissetmeyeceğidir. Belirtmek gerekir ki bir sürücünün 2 km/s gibi oldukça düşük bir hız farkını hissetmesi, hızını izin verilen en yüksek hız limitinde sabitleyebilmek gibi bir motor beceriye sahip olması hayatın olağan akışına uygun değildir. Yine, bu kadar cüz’i bir hız aşımının, hız tespiti gerçekleştiren radarın kalibrasyonunda bir hatadan, cihazların hatalı kullanımından, aracın hız sabitleyicisinin ya da hız göstergelerinin hata payından, hava ve çevre koşullarından ve buna benzer sürücülerin kontrol ve müdahale alanında olmayan faktörlerden kaynaklanma olasılığı da oldukça yüksektir. Dolayısıyla hız limiti aşımına neden olan 2 km/s hız farkını, dikkatini seyre ve trafik güvenliğine verdiği bir noktada hissedebilmesinin, hızını tam olarak sabitleyebilmesinin sürücüden beklenmesi adil ve makul olmayıp, tüm bu faktörlere rağmen ceza tahakkuk edilmesi hukuka, yerleşik uygulamalara ve hakkaniyete de uygun değildir.
Bu doğrultuda konuya ilişkin yargı kararlarından bazı kesitleri aşağıda alıntılamaktayız:
“Büyükçekmece 3. Sulh Ceza Hakimliği 2020/198 D. İş; “…Tüm dosya münderecatı birlikte değerlendirildiğinde, EDS ile hız kontrolü yapılan bölgenin hız sınırının minibüs tipi araçlar için 70 km/s olduğu, hız sınırının yüzde onuna kadar (77 km/s) tolerans tanındığı, itiraz edenin 79 km/s hızla gittiğinin tespit edildiği, itiraz edenin hız sınırlarını ihlal ettiği dosya arasına alınmış kamera kayıtlarından sabit ise de, aradaki fark olan 2 km/s hızın sürücü durumuna göre trafik akışında ayarlamasının kolay olmadığı, hız göstergelerinde fark edilemeyecek kadar düşük bir değerde olduğu, radar aracının kalibrasyonunun kontrolü yapılsa dahi 2 km/s’lik hata payının hava ve çevre koşullarına göre makul sayılacağı anlaşılmakla itiraz edenin başvurusunun kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur…”
Bakırköy 4. Sulh Ceza Hakimliği 2019/4101 D. İş; “…Gelen ve okunan belgeler incelendiğinde; … Plaka sayılı aracın kural ihlali yaptığının EDS ile tespit edilmesi üzerine cezai işlem uygulandığı bildirilmiş ise de; ceza işleminin uygulanmış olduğu mevkiide hız sınırının 70 km olduğu, hız sınırının %10 dan fazla olması halinde cezaya tabi olduğu, %10 hız sınırının 77 km/saat olduğu, muterizin 1 birimle hız limitini aştığı, uyulması gereken hız sınırı ile aşılmış olan hız arasında 1(bir) birim aşılmasının, EDS cihazının ölçümde sağlıklı bir ölçüm yapmamış olma ihtimali ve hakkaniyet hususu birlikte değerlendirildiğinde … tarih, … seri nolu, 235,00 TL miktarlı idari para cezasına yapılan itirazın kabulüne karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur…”
Hukuk Desteği