Sanık hakkında hükmedilen cezanın; iki yıl veya daha az süreli hapis cezası veya adli para cezası olması halinde -belirli şartların sağlanması koşuluyla- hükmün açıklanmasının beş yıl geriye bırakılmasına ilişkin kurum, hükmün açıklanmasının geri bırakılması (“hagb”) olarak adlandırılmaktadır. (Hagb hakkında detaylı bilgiye daha önceki yazılarımızda yer vermiştik. Lütfen Bkz.) Ceza Muhakemesi Kanunu (“CMK”) kapsamında detaylı olarak düzenlenen hagb’nin uygulanabilmesi için gerekli şartlar, aynı Kanun’un 231. maddesi uyarınca “a) Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması, b) Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması, c) Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi, gerekir. Sanığın kabul etmemesi hâlinde, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmez.” şeklinde sıralanmaktadır.
Yukarıda alıntılanan şartları sağlayan sanıkların, cezaevi koşullarından uzak tutularak ıslah sürecinin daha verimli sürdürülmesi idealini gerçekleştirmek adına mevzuata eklenen hagb kurumu, Anayasa Mahkemesi’nin 1.6.2023 tarihli kararıyla iptal edilmiştir. Kararın tam metnine bağlantıya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Mahkeme’nin iptal kararında gerekçe olarak; hükmün geri bırakılması için mağdurun rızasının aranmaması, geri bırakılma halinde mağdurun zararının ve mağduriyetinin tam olarak giderilmemesi, sanık tarafından hagb’nin kabul edilmesi halinde sanığın temyiz hakkını kaybetmesi gibi çeşitli nedenler sıralanmıştır. Başka bir söylemle Mahkeme’ye göre kurumun iptal edilmesine dayanak olan en büyük etken, hagb’nin birçok hak kaybına sebebiyet vermesidir.
İki yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkum olan sanıkların cezasının infaz edilmesi konusunda belirsizlik oluşturan bu iptal kararının yürürlük tarihi, kararın Resmi Gazete’de yayınlanmasından bir yıl sonradır.
Hukuk Desteği