Anonim ortaklığın sona ermesi, esas olarak anonim ortaklık tüzel kişiliğinin ortadan kalkmasını ifade etmektedir. Ortaklığın sona erme sebebine göre bu ortadan kalkma; tasfiye süreci sonucunda sona erme şeklinde olabileceği gibi tasfiyesiz sona erme şeklinde de olabilir.
Tasfiyesiz sona erme sebeplerine sonraki yazılarımızda detaylı olarak değinecek olsak da, kısaca ifade edelim tasfiyesiz sona erme kendisini; şirketin bölünmesi, tür değiştirmesi yahut birleşmesi gibi hallerde göstermektedir.
Tasfiyeli sona erme halindeyse anonim ortaklık tüzel kişiliği, bir süreç sonunda ortadan kalkmaktadır. Ancak özellikle sona erme halinin bir genel kurul kararına dayandığı hallerde; ortaklık malvarlığının pay sahipleri arasında paylaştırılma aşamasına gelinmediği sürece, alınacak yeni bir genel kurul kararıyla tasfiye sürecinin sona erdirilmesi mümkündür.
Anonim ortaklığın tasfiye sonucunda sona ermesine neden olan halleri, genel ve özel sona erme sebepleri olarak iki başlık altında ifade etmek mümkündür:
►Genel sona erme sebeplerinin en önemli başlığını, esas sözleşmeden kaynaklanan sebepler oluşturmaktadır. Örneğin esas sözleşmede ortaklığın varoluşu belirli bir süreye, amacın gerçekleştirilmesine ya da sermaye miktarının sözleşmede düzenlenen tutarın altına düşmemesi gibi koşullara bağlanabilmektedir. Ayrıca kanundan doğan diğer genel sona erme sebepleri (sermayenin üçte ikisinin kaybedilmesi, ortaklık amacının kanuna ya da ahlaka aykırı olması, ortaklığın kuruluşunda eksikliklerin bulunması vs.) haricinde, sözleşme serbestisi ilkesinin bir sonucu olarak -esas sözleşmede yer almasa bile- ortaklık her zaman pay sahiplerinin iradesiyle ortadan kaldırılabilmektedir.
►Özel sona erme sebeplerini ise organ eksiliği ve ortaklığın haklı nedenle feshi oluşturmaktadır. Organ eksikliğinin bir sona erme hali olarak kabul edilebilmesi için söz konusu eksikliğin, genel kurul ya da yönetim kurulu nezdinde bulunması ve bu eksikliğin uzun süredir mevcut olması gerekmektedir. Bu iki şartın oluşmasının ardından; pay sahipleri, şirket alacaklıları veya Gümrük ve Ticaret Bakanlığı şirketin sona erdirilmesi için mahkemeden ortaklığın sona erdirilmesine yönelik talepte bulunabileceklerdir. Haklı sebeple fesihse; azınlık pay sahiplerinin, menfaatlerinin ciddi bir biçimde ihlal edilmesi halinde (örneğin bilgi alma haklarının engellenmesi) başvurabilecekleri bir yoldur. Bu halde azınlık pay sahipleri, mahkemeden şirketin sona erdirilmesine yönelik talepte bulunabilecektir. Ancak mahkeme, ortaklık menfaatlerinin gerektirdiği hallerde; ortaklığın sona erdirilmesi kararı yerine, azınlık ortaklıktan çıkarılmasına karar verebileceği gibi, duruma uygun başka bir alternatif çözüm yönetimi geliştirerek geliştirdiği yöntemin -hakkaniyete aykırı düşmeyecek şekilde- uygulanmasına da hükmedebilmektedir.
Hukuk Desteği