GÜVENLİK GÖREVLİLERİNİN ARAMA YETKİSİ

Özel güvenlik; kamu güvenliğini tamamlayıcı nitelikle özel kurumların, topluma açık konser, havalimanı, gar, stadyum gibi yerlerin güvenliğini sağlamak amacıyla ihdas edilmiş bir kurumdur. Doğrudan kamuya bağlı olmamakla birlikte özel güvenliğin görev sınırlarının belirgin olmamasının kişilerin temel hak ve özgürlüklerine tecavüz oluşturabileceği aşikardır.  Bu nedenle özel güvenliğin görevleri kanunla belirlenmiştir.

Arama, adli ve önleyici arama olarak ikiye ayrılır. Adli arama; bir suç şüphesi altında bulunan kimsenin suç hakkında delillerin elde edilmesi için özel ve aile hayatının gizliliğinin sınırlandırılarak konutunda, işyerinde, kendisine ait diğer yerlerde, üzerinde, eşyasında, aracında yapılan araştırma işlemidir. Adli arama hakim kararıyla yapılır. Önleyici arama ise; kamu güvenliği ve düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla yapılan taşınması yasak ve sakıncalı maddelerin tespitini içeren aramadır. Önleyici arama yapılacak yerler (alışveriş merkezleri, stadlar, garlar ve sair …) için mülki amirden izin alınması gerekmektedir.

Özel güvenlik görevlilerinin arama yetkisi ise Özel Güvenlik Hizmetleri Hakkında Kanun’un 7. maddesi ve Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği’nin 21. maddesinde sayılmıştır. Bu maddeler uyarınca özel güvenlik görevlilerinin yetkilerini şu şekilde sayabiliriz:

• Koruma ve güvenliğini sağladıkları alanlara girmek isteyenleri duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle kontrol etme, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme,

• Toplantı, konser, spor müsabakası, sahne gösterileri ve benzeri etkinlikler ile cenaze ve düğün törenlerinde kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle kontrol etme, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme,

• Yangın, deprem gibi tabiî afet durumlarında ve imdat istenmesi hâlinde görev alanındaki işyeri ve konutlara girme,

• Hava meydanı, liman, gar, istasyon ve terminal gibi toplu ulaşım tesislerinde kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle kontrol etme, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme,

• Görev alanında, haklarında yakalama emri veya mahkûmiyet kararı bulunan kişileri yakalama ve arama,

• Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 90’ıncı maddesine göre yakalama,

• Genel kolluk kuvvetlerine derhal bildirmek şartıyla, aramalar sırasında suç teşkil eden veya delil olabilecek ya da suç teşkil etmemekle birlikte tehlike doğurabilecek eşyayı emanete alma,

• Terk edilmiş ve bulunmuş eşyayı emanete alma.

Yukarıda saydığımız görev tanımları içerisinde dikkat edilmesi gereken husus, özel güvenlik görevlilerinin elle arama yapma yetkisinin bulunmayışıdır. Özel güvenlik görevlileri dedektörle veya x ray cihazıyla arama yapabilirler ancak özel güvenlik görevlileri rızanız dışında elle arama yapamaz, çantanızı açtırabilir ancak içini karıştıramaz, sizin açmanızı isteyebilir. X ray cihazından geçmenizi engelleyen kıyafetlerin dışında (kemer ve sair…) üstünüzü çıkararak, sizi soyarak arama yapamaz. Gerekli gördüğü takdirde polis çağırarak polis tarafından yine yasalar çerçevesinde arama yapılır.

Özel güvenliğin yasal sınırları aşarak arama yaptığı hallerde, şikayet hakkınız doğar. Nitekim Taraf gazetesinin 30.05.2015 tarihli haberine göre, bir alışveriş merkezinde hırsızlık şüphesiyle anne ve oğlu elle ve soyulmaları suretiyle iki güvenlik görevlisi tarafından aranmışlar, bu olay İstanbul 77. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından 2 yıl 15 gün hapis cezasıyla neticelenmiştir. Söz konusu karar emsal niteliği taşımaktadır.

                                                                                                   Hukuk Desteği