Doğanın bir bütün olarak yaşaması, ekolojik dengenin bozulmadan kalması; insanlar kadar bu dünyayı paylaştığımız diğer canlıların da temel hakkıdır. Bu yüzden yasalar sadece insanlar için değil, çevreyi ve doğayı korumak için de yapılmalıdır. İhtiyaç ve isteklerini anlatamayan canlılar her geçen gün daha fazla zarara uğramaktadır. Bu yüzden insanların diğer canlıları düşünerek yasal düzenlemelere gitmesi bir zorunluluktur. Kanun koyucunun asli görevi insanları sadece bugünkü tehlikelerden korumak değildir. Aynı zamanda gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya da bırakmaktır.
Türk Ceza Kanunu’nda (“TCK”) hayvan özel olarak tanımlanmamış, genellikle mal kapsamında değerlendirilmiştir. TCK’nın mala zarar verme suçu kapsamında ele alınan 151. maddesinin 2. fıkrasına göre “Haklı bir neden olmaksızın, sahipli hayvanı öldüren, işe yaramayacak hale getiren veya değerinin azalmasına neden olacak kişi hakkında yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.” atıf yapılan 157. maddenin 1. fıkrası ise şu şekildedir: “Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hale getiren veya kirleten kişi, mağdurun şikayetine üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.”
TCK 151. maddesinden de anlaşılacağı üzere hayvanlar mal statüsündedir ve hayvan öldürme mala zarar verme suçu kapsamında değerlendirilir. Bu suç bakımından hayvanın yaşama hakkı veya vücut bütünlüğü korunmamıştır. Korunan hukuki yarar bireyin mülkiyet hakkıdır. Zira bu madde sadece sahipli hayvanlar için geçerlidir. Sahipsiz hayvanlar bu madde kapsamında korunmamaktadır. Diğer bir deyişle aynı hareket sahipsiz hayvana karşı gerçekleştirilse, suç oluşturmayacaktır.
Suç, takibi şikayete bağlı suçlardandır. Yukarıda maddede sayılan hallerde, ancak malın sahibinin geçerli şikayeti üzerine failin cezalandırılması kabul edilmiştir. Bu suç, hırsızlık suçundan farklıdır. Mala zarar verme suçunda korunan hukuki yarar sadece mülkiyet hakkıdır. Zira hırsızlık suçunda hem mülkiyet hem de zilyetlik hakkı korunmaktadır. Mala zarar verme suçunda fiilin gerçekleştiği yerdeki Cumhuriyet Savcılığı görevli ve yetkilidir.
Son olarak belirtilmelidir ki, Türk hukukunda hayvanlar mal olarak kabul edilmekte, can taşıdıkları hususu göz ardı edilerek son derece yetersiz bir şekilde korunmaktadırlar. Bir başka husus, anılan maddede sadece sahipli hayvan düzenlemeye konu edilmişken, sahipsiz hayvan hakkında bir cezai yaptırım bahsi açıkta kalmaktadır. Elbette hepimiz biliyoruz ki hayvanlar dünyanın vazgeçilmez zenginlikleridir. Bunun bilincinde olarak daha kapsamlı, etkili, caydırıcı maddeler hazırlanmalıdır.
Hukuk Desteği
Sanırım TCK 151/1-2, TCK 157/1-2 olarak sehven yazılmış,
çok doğru ama sokak hayvanlarıda geçerli olsa daha iyi unutmayın onlarda bizizm gibi bir canlı iyi günler