Yaşanan bir olayın “iş kazası” olarak nitelenmesi için yasada ve uygulamada bazı koşulları birlikte taşıyıp taşımadığına bakılır. İş kazası sayılan hallerin neler olduğunu basit birer örnekle açıklamak gerekirse:
- Sigortalı kişinin işyerinde bulunduğu esnada yaşanan olay iş kazası sayılır. Burada önem taşıyan husus işyeri olarak üzerinde fikir yürütülecek olan kavramdır. İşyerinden ne anlaşılması gerektiği 5510 sayılı yasanın 11. maddesinde belirtilmiş Buna göre bir sigortalı yasada belirlenen işyerinde sadece bulunurken (çalışıyor olması aranmaksızın) başına gelen kaza olayın işle ilgili olup olmadığına bakılmaksızın iş kazası sayılacaktır. Örnek: Sigortalının işyerinde ara dinlenmesi esnasında sıcak içecekle yanması iş kazasıdır. Araç operatörü olarak çalışan sigortalının aracına yakıt almaya giderken geçirdiği trafik kazası,trafik iş kazasıdır.
- Yürütülmekte olan iş nedeniyle yaşanan olay iş kazası olarak kabul edilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus; işyerinde olunup olunmadığına bakılmaksızın işverenin görevlendirmesi kapsamında veyahut da işin niteliği gereği ortaya çıkmış olmasıdır. Örnek: Tabela işinde çalışan sigortalının işyeri dışında bir müşterinin tabelasını takarken elektriğe kapılması sonucu yaşadığı olay iş kazasıdır. Fabrikada pres makinesinde çalışan işçinin dikkatsizlikle elini presin altına koyması sonucu yaşanan olay iş kazasıdır.
- İşverenin sigortalı çalışanını işyeri dışında bir yere göndermesi halinde yaşanan olay iş kazasıdır. Asıl işinin ne olduğu iş / hizmet sözleşmesinde belli olan sigortalının bu işi yapmak için işyeri dışında bir yere gidiş/dönüş yolunda uğradığı kaza iş kazası olarak kabul edilecektir. Bir başka deyişle, yolda geçirdiği zamanda başına gelen olay iş kazası olup önem taşıyan husus; bu yolun görevle veya işle ilgili gidiliyor olunmasıdır. Örnek: Bir şirket bünyesinde çalışan sigortalı bir avukat şirketin duruşmasının görüleceği adliyeye giderken metroda yaşadığı kaza iş kazasıdır. Özel bir sigorta acentesinde çalışan bir sigortalının müşteri ziyaretinde bulunurken müşterisinin binasındaki asansörde geçirdiği kaza iş kazasıdır.
- Sigortalı annenin çocuğuna süt verme zamanlarında yaşanan olaylar iş kazasıdır. Anne sigortalılara çocuklarını emzirmeleri için yasal olarak verilen sürelerde yaşanan olaylar da iş kazası sayılacaktır. Örnek: Sigortalının çocuğunu işyerinin yakınındaki kreşte emzirmek için giderken yolda başına gelen trafik kazası iş kazasıdır. İşyerinin kendi bünyesinde bulunan emzirme odasında yerlerin ıslak olması sebebiyle düşme şeklinde yaşanan olay iş kazasıdır.
- İşyerine gidiş-geliş esnasında yaşanan olaylar iş kazası olarak kabul edilir. Bu kısımda iki koşul aranır: İşveren tarafından sağlanan bir taşıt ki genelde servis olur ve kazanın işyeri ile sigortalının bulunduğu yer arasındaki yolda seyir halindeyken yaşanmasıdır. Örnek: Evinden alınıp tekstil işi yapan atölyeye götürülürken aniden başlayan şiddetli yağmurun sele dönüşmesi sonucu servisin yolcu taşıma kısmında yeteri sayıda pencere olmamasından ötürü işçilerin havasız kalmaları iş kazasıdır. İşçilerin araç içinde şakalaşırken tam durmayan araştan inmeye çalışmaları sonucu yaşanan kaza iş kazasıdır.
Yaşanan bazı olaylar yukarıda sınıflandırılan başlıkların birkaçına birden de girebilecek durumda olabilir. Her olayın özelliğine göre iş kazası olup olmadığının irdelenmesi gerekmektedir.
Hukuk Desteği