Askerlik, kanuni bir ödev olduğundan tüm vatandaşların bu ödevi yerine getirmeleri gerekmektedir. Yasal ödevini yerine getirmek için işten ayrılmak zorunda kalan işçilerin askerlik sonrası iş bulmakta güçlük çekmesi ve eski işyerlerinin bu işçilerini işe geri almaması kanun koyucuyu bu konuda düzenleme yapmaya itmiştir. Bu itibarla 4857 Sayılı Kanun’un 31/son fıkrasında: “Herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler bu ödevin sona ermesinden başlayarak iki ay içinde işe girmek istedikleri takdirde işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat öder.” şeklinde düzenleme yapılmıştır. Dolayısıyla askerlikten dönen işçinin iki ay içinde eski işyerlerine başvurması durumunda, işverenin o andaki şartlara göre işçiyi işe alması gerektiği aksi takdirde üç aylık ücret tutarında tazminat ödeyeceği görülmektedir.
Söz konusu düzenlemenin yasada yer bulmasına rağmen uygulamada bunun dikkate alınmadığı ve askerlik sonrası iş başvurusunda bulunan işçilerin hak kaybına uğradıkları görülmektedir. Yerel mahkemelerin de anılan hükmü uygulamadan yanlış kararlar verdiği görülmektedir. Buna yönelik Yargıtay kararlarını aşağıda paylaşmak isteriz.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Esas No: 2009/38976, Karar No: 2012/2849, Tarih: 02.02.2012 “4857 Sayılı kanunun 31/son fıkrasında: “Herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler bu ödevin sona ermesinden başlayarak iki ay içinde işe girmek istedikleri takdirde işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat öder.” denilmekte olup, mahkemece bu hüküm dikkate alınmaksızın davacının bu yöndeki talebinin hatalı gerekçe ile reddine karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.” (Kaynak: OCAK, Uğur: İşçilik Alacakları, s. 37)
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Esas No: 2008/24783, Karar No: 2008/24783, Tarih: 03.05.2010 “Muzaffaf askerlik sonrası terhisten itibaren 2 aylık hak düşürücü süre içerisinde işe başlama talebinde bulunan ve bu talebi işveren tarafından gerekçesiz biçimde reddedilen davacının “3 aylık ücreti tutarında tazminat” talebinin “iş akdinin işverence feshedilmediği” gerekçesi ile reddi hatalıdır. Mahkemece yapılması gereken iş, işveren tarafından davacının yerine alındığı bildirilen işçinin davacının işini yapıp yapmadığının tespiti ile davacının talepte bulunduğu tarihte davacının yaptığı iş ya da benzeri işlerde boş kadro olup olmadığını saptamak, talepte bulunulduğu tarihte davacının yaptığı iş ya da benzer işlerde boş kadro yoksa talepte bulunduğu tarihten sonra işyerine davacının yaptığı iş ya da benzeri işlere yeni işçi alınıp alınmadığı araştırılarak sonuca gidilmelidir. Mahkemece yukarıda belirtilen şekilde gerekli ve yeterli araştırma yapılmadan maddenin amacına aykırı gerekçe ile talebin reddi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.” (Kaynak: OCAK, Uğur: İşçilik Alacakları, s. 37)
Hukuk Desteği