Yabancı mahkemelerin verdikleri kararların Türkiye’de yargılaması yapılmış gibi kesin hüküm etkisi yaratabilmesi için tanımanın gerçekleşmesi gerektiğini önceki bir yazımızda (Bkz.İlgili yazımız…) belirtmiştik. Bu yazımızda ise tenfiz konusunu ele alacağız.
Tenfiz, yabancı mahkemelerin verdikleri kararların Türkiye’de icraya konulabilmesi için gereken karardır. Başka bir deyişle, yabancı bir mahkemenin verdiği kararın Türkiye’de icra edilebilmesi tenfiz kararı alınmasına bağlıdır. Tenfiz kararı verilen hükümler, Türkiye’de yargılaması yapılan hükümler gibi icra olunur.
Tenfiz talebinde bulunulması için birtakım şartların sağlanması gerekmektedir, bu şartlar Milletlerarası Özel Hukuk Kanunu’nun 54. maddesinde sayılmıştır. Buna göre:
-Türkiye Cumhuriyeti ile ilâmın verildiği devlet arasında karşılıklılık esasına dayanan bir anlaşma yahut o devlette Türk Mahkemelerinden verilmiş ilâmların tenfizini mümkün kılan bir kanun hükmünün veya fiilî uygulamanın bulunması,
-İlâmın, Türk Mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması veya davalının itiraz etmesi şartıyla ilâmın, dava konusu veya taraflarla gerçek bir ilişkisi bulunmadığı hâlde kendisine yetki tanıyan bir devlet mahkemesince verilmiş olmaması,
-Hükmün kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması,
-O yer kanunları uyarınca, kendisine karşı tenfiz istenen kişinin hükmü veren mahkemeye usulüne uygun bir şekilde çağrılmamış veya o mahkemede temsil edilmemiş yahut bu kanunlara aykırı bir şekilde gıyabında veya yokluğunda hüküm verilmiş ve bu kişinin yukarıdaki hususlardan birine dayanarak tenfiz istemine karşı Türk Mahkemesine itiraz etmemiş olması.
Tenfiz istemi de tanıma istemi gibi dilekçeyle yapılır. Kararın tenfiz edilmesinde hukukî yararı bulunan herkes tenfiz isteminde bulunabilir. Tenfiz talebinde görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi’dir, yetkili mahkeme ise davalının Türkiye’deki yerleşim yeri mahkemesi, yoksa mutad meskeninin bulunduğu yer mahkemesi, Türkiye’de yerleşim yeri veya mutad meskeni yoksa da Ankara, İstanbul veya İzmir Mahkemelerinden birinden istenebilecektir.
Tenfiz kararının konusu eğer çekişmeli ise, tenfiz istemine ilişkin dilekçe, duruşma günü ile birlikte karşı tarafa tebliğ edilir. İhtilâfsız kaza kararlarının tanınması ve tenfizi de aynı hükme tâbidir. Hasımsız ihtilâfsız kaza kararlarında tebliğ hükmü uygulanmaz. İstem, basit yargılama usulü hükümlerine göre incelenerek karara bağlanır. Karşı taraf ancak tenfiz şartlarının bulunmadığını veya yabancı mahkeme ilâmının kısmen veya tamamen yerine getirilmiş yahut yerine getirilmesine engel bir sebep ortaya çıkmış olduğunu öne sürerek itiraz edebilir.
Tenfize konu karar eğer boşanmaya ilişkinse, tenfiz davası sonuçlanıncaya değin evlilik Türkiye’de hukuken hükmünü devam ettirir. Tanıma ve tenfiz davaları yabancı ülkede görülmüş olan davadan farklı bir dava olduğu için tenfiz davasında yabancı ülkede süren yargılama açısından milletlerarası derdestlik itirazı ileri sürülemez.
Hukuk Desteği
Yabancı mahkemeden alınan kararı tanıtmamı yoksa velayetin nezi davası mı uzun sürer