İnternet kullanımının yaygınlaşması neticesinde kredi kartlarıyla internet sitelerinden gerçekleştirilen alışverişler geçmişe oranla epey artmıştır. Tüketiciler ödemelerini çoğu zaman kredi kartlarıyla malı teslim almadan önce yapmaktadır. Bunun sonucunda dolandırıcılık vakaları ortaya çıkmakta, vaat edilen mal veya hizmet tüketiciye teslim edilmemektedir. Bu durum gerçekleştiğinde kişi yargıya başvurabileceği gibi kredi kartıyla işlem yaptığından, ters ibraz (chargeback) yoluna da başvurabilir. İşte ters ibraz olarak Türkçe’ye çevrilen chargeback, alınması gereken mal veya hizmetin hiç veya gereği gibi alınmaması nedeniyle ödenen paranın ilgili kredi kartına iade edilmesi işlemine verilen isimdir. Aynı zamanda chargeback, uluslararası ödeme yöntemlerinin şartları arasında yer alan ve kart kullanıcısını korumayı amaçlayan bir işlemdir.
Bir alıcı aşağıdaki hallerde ters ibrazda bulunabilir:
- Tüketici satın aldığı mal veya hizmeti teslim almamışsa
- Gönderilen ürün, tanıtımından oldukça farklıysa
- Tüketicinin rızası dışında bir mal veya hizmet satın alınmışsa
Ters ibrazı basit bir şekilde anlatmak gerekirse öncelikle kart sahibi bankaya başvurur. Kredi kart kullanıcısının bu talebinin incelenmesinde esas alınan nokta satın alındığı iddia edilen mal veya hizmetin kullanıcı tarafında teslim alınıp alınmadığıdır. Burada kullanıcı tarafından mal veya hizmetin teslim alındığı ispat edilirse kullanıcının bu talebi reddedilir. Eğer bu talep yerinde görülürse kart sahibinin bankası, ödeme çeken kişinin bankasına başvurur. Ödeme çeken banka, ödeme çekenden satışla ilgili bilgi ve belgeleri ister. Bilgi ve belgelerin satışı ispatlamaya yeterli olup olmayışına göre ödeme çekenin bankasının ödemeyi, kart sahibinin bankasına iade edip etmeyeceği belli olacaktır. Son olarak kart sahibinin bankası, ödeme miktarını kart sahibinin hesabına aktarır.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi internet alışverişlerinin artmasıyla birlikte tüketicilerin dolandırılması olayları da artmıştır. Bu durumda tüketicilerin daha fazla korunması gerekmektedir. İşte ters ibraz tüketicilerin dolandırılmasını engellemek için getirilmiş en önemli önlemlerden biridir. Chargeback kurallarının işletilmesi daha az yorucu bir işlem olmakla birlikte kişiyi uzun yargı prosedürlerinden kurtarmaktadır.
Chargeback kuralları, Visa ve Mastercard kartlarının kullanıldığı ülkelerin tamamında geçerli olan bir sistemdir.
Hukuk Desteği