ECRİMİSİL DAVASINDA İNTİFADAN MEN KOŞULU

Bir diğer yazımızda da ayrıntılarıyla anlattığımız üzere ecrimisil davası; malı, haksız yere ve kötüniyetli olarak kullanan, geri verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen kişilerden haksız işgal tazminatı  olarak alınan hakkın, sahibine verilmesi için açılan bir dava türüdür. (Bkz: İlgili yazımız…)

Ecrimisil, esasında malikin ayni hakkına dayanarak söz konusu malını kullanma yetkisinin elinden alınması neticesinde öngörülen bir yaptırımdır. Zira bir şeyin maliki olan kimse, o şey üzerinde; kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkilerine haizdir. Ecrimisil davası, malikin mülkiyet hakkına sahip olduğu menkul ve gayrimenkuller üzerinde, bu bahsedilen yetkilerini kullanmasını engelleyen herkese karşı ileri sürülebilecektir. Bu kişiler, herhangi bir kimse olabileceği gibi iştirak halinde ya da paylı mülkiyet üzerinde hak sahibi olan diğer ortak/paydaşlar da olabilecektir.

Ancak haksız işgalde bulunan bir başka deyişle ecrimisil talep edilecek kişinin kim olduğu özellikle bir hususta önem arz etmektedir. Şöyle ki; gerek paylı mülkiyette gerekse el birliği mülkiyetinde taşınmazdan yararlanamayan paydaş/ortak, bu taşınmazdan yararlanmasına engel olan öteki paydaş/ortaklardan her zaman payı oranında ecrimisil isteyebilir fakat bir mirasçının diğer mirasçı veya mirasçılardan ecrimisil isteyebilmesinin öncelikli koşulu, intifadan men bildirimini yapmış olmasıdır. İntifadan men koşulunun gerçekleşmemiş olması halinde, bazı istisnalar dışında, ecrimisil talebinde bulunma olanağı yoktur. Ancak malvarlığı üzerindeki yetkilerinin kullanımı engellenen kişinin, mirasçılar dışındaki diğer kimselere karşı ecrimisil davası açabilmesi için böyle bir şart söz konusu değildir.

Peki intifadan men ne demektir? Davacı mirasçının, davaya konu menkul ya da gayrimenkulden yararlanmak isteğinin hakkından fazlasını kullanan diğer davalı mirasçı(lar)ya bildirilmesidir. Daha açık anlatımla; işgali gerçekleştiren kişiye karşı, hakkı ihlal edilen tarafından yapılmış bir ihtar bir uyarı mahiyetindedir. Yukarıda intifadan men koşulunun aranmadığı istisna nitelikteki durumlar haricinde ecrimisil davasının diğer paydaş veya ortaklara karşı açılamayacağından bahsetmiştik. Bu ayrıklık teşkil eden bir takım durumların neler olduğuna ise, Yargıtay 1. Hukuk Dairesi’nin 2014/7383 E, 2014/10676 K. sayılı kararından alıntı yaparak değinmek isteriz:

“… Kural olarak, men edilmedikçe paydaşlar birbirlerinden ecrimisil isteyemezler. İntifadan men koşulunun gerçekleşmesi de, ecrimisil istenen süreden önce davacı paydaşın davaya konu taşınmazdan ya da gelirinden yararlanmak isteğinin davalı paydaşa bildirilmiş olmasına bağlıdır. Ancak, bu kuralın yerleşik yargısal uygulamalarla ortaya çıkmış bir takım istisnaları vardır. Bunlar; davaya konu taşınmazın kamu malı olması, ecrimisil istenen taşınmazın (bağ, bahçe gibi) doğal ürün veren ya da (işyeri, konut gibi) kiraya verilerek hukuksal semere elde edilen yerlerden olması, paylı taşınmazı işgal eden paydaşın bu yerin tamamında hak iddiası ve diğerlerinin paydaşlığını inkar etmesi, paydaşlar arasında yapılan kullanım anlaşması sonucu her paydaşın yararlanacağı ortak taşınmaz veya bölümlerinin belirli bulunması, davacı tarafından diğer paydaşlar aleyhine daha önce bu taşınmaza ilişkin, elatmanın önlenmesi, ortaklığın giderilmesi, ecrimisil ve benzeri davalar açılması veya icra takibi yapılmış olması halleridir. Bundan ayrı, taşınmazın getirdiği ürün itibariyle de, kendiliğinden oluşan ürünler; biçilen ot, toplanan fındık, çay yahut muris tarafından kurulan işletmenin yahut, başlı başına gelir getiren işletmelerin işgali halinde intifadan men koşulunun yerine getirilmesine gerek bulunmamaktadır. Yine paydaşlar arasında yapılan kullanım anlaşması sonucu her paydaşın yararlanacağı ortak taşınmaz veya bölümlerinin belli bulunması durumunda, davacı paydaş tarafından davalı paydaş aleyhine bu taşınmaza ilişkin elatmanın önlenmesi, ortaklığın giderilmesi, ecrimisil ve benzeri dava açılması hallerinde yine intifadan men koşulu aranmaz…”

                                                                                                                 Hukuk Desteği