Hakimin önündeki davaya bakmamasını gerektiren ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda düzenlenen iki husus; hakimin yasaklılığı ve hakimin reddidir. Hakimin reddi konusuna bir diğer çalışmamızda yer vermekteyiz, lütfen okuyun. (Bkz: İlgili yazımız..)
Yasaklılık sebepleri, anılan Kanun’un 34. maddesi’nde aynen: “(1) Hâkim, aşağıdaki hâllerde davaya bakamaz; talep olmasa bile çekinmek zorundadır: a) Kendisine ait olan veya doğrudan doğruya ya da dolayısıyla ilgili olduğu davada. b) Aralarında evlilik bağı kalksa bile eşinin davasında. c) Kendisi veya eşinin altsoy veya üstsoyunun davasında. ç) Kendisi ile arasında evlatlık bağı bulunanın davasında. d) Üçüncü derece de dâhil olmak üzere kan veya kendisini oluşturan evlilik bağı kalksa dahi kayın hısımlığı bulunanların davasında. e) Nişanlısının davasında. f) İki taraftan birinin vekili, vasisi, kayyımı veya yasal danışmanı sıfatıyla hareket ettiği davada.” şeklinde düzenlenmiştir.
Söz konusu madde hükmüne göre; sayılan sebeplerin varlığı halinde hakimin davaya bakması mümkün olmayacak, davanın taraflarının hakimin yasaklı olduğuna, çekinmesi gerektiğine dair hiçbir beyanı olmasa dahi hakim çekinmek zorunda olacaktır. Hakim, kendisinin davasından ya da doğrudan veya dolaylı olarak bir şekilde ilgisi olduğu davadan, boşanmış olsa bile eski eşinin yahut kendi veya eşinin altsoy-üstsoyunun, evlat edinmiş olduğu kimsenin ve nişanlısının davasında, üçüncü derece de dahil olmak üzere kan ve sıhri hısımlığı bulunanların davasında bir başka deyişle kendisinin ve eşinin çocuğu, anne ve babası, kardeşleri, torunları, büyük anne ve büyük babası, yeğenleri, dayısı, teyzesi, amcası, halasının davasında, taraflardan birinin vekili, vasisi, kayyımı, yasal danışmanı olarak hareket ettiği davadan çekinmekle yükümlüdür.
Hakimin çekinme kararı vermesi halinde, bu karara karşı bir üst mahkemeye başvurulabilecektir. İlk derece mahkemesi hakimi tarafından söz konusu kararın verilmesi halinde, başvurulacak mercii Bölge Adliye Mahkemesi’dir. Bölge Adliye Mahkemesi’nin bu hususta vereceği kararların kesin olduğunu belirtelim.
Yasaklılık sebep veya sebeplerinin doğduğu tarihten itibaren, yasaklı hakimin huzurunda yapılan tüm işlemler üst mahkemenin vereceği kararla iptal olunabilecek olup; yasaklı hakim tarafından verilen hüküm ile kararlarsa her türlü iptal olunacaktır.
Hukuk Desteği