TEMYİZ NEDİR?

Temyiz, Bölge Adliye Mahkemesi (“BAM”) hukuk ya da ceza dairelerinden verilen temyizi kabil nihai kararlar ile hakem kararlarının iptali talebi üzerine verilen kararlara karşı yasa ve usul yönünden denetim yapılması için başvurulan ikinci derece kanun yoludur. Temyiz, istinaf gibi yeni düzenlenen bir kanun yolu olmayıp; mevcudiyetinin çok eski tarihlere dayanmakta olduğunu belirtmek isteriz. İstinafın ne olduğuna ve ne amaca hizmet ettiğine ilişkin bir başka çalışmamızdan bilgi edinebilirsiniz. (Bkz. İlgili Yazımız…)

Temyiz de aynı istinaf gibi 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda düzenlenmiş olup; Türk Hukuku’ndaki üçlü yargılama sisteminin üçüncü basamağını oluşturmaktadır. Türk Hukuku’nda ilk derece yargılaması (yerel mahkelemeler), ikinci derece yargılaması (istinaf) ve üçüncü derece yargılaması (temyiz) olmak üzere üçlü bir yargılama sisteminin varlığına dair bir başka yazımızda (Bkz. İlgili Yazımız…) detaylıca bahsetmiştik. Belli yasal koşulları varsa, temyiz incelemesi için başvurulacak merciin Yargıtay olduğunu da hemen belirtelim.

Peki temyize başvuru süresi nedir, hangi süre içerisinde temyiz kanun yoluna başvurulabilir? BAM dairelerinden verilen temyizi kabil nihai kararlar ile hakem kararlarının iptali talebi üzerine verilen kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde temyiz yoluna başvurulabilecektir. Bu iki haftalık süre, kesin süredir. Kaçırılması halinde, tekrar ek bir sürenin verilmesi söz konusu olmayacak, anılan kararlar verildiği haliyle kesinleşecektir. Bu bakımdan iki haftalık süre önem arz etmektedir.

Temyizde, istinaf kanun yolundan farklı olarak, sadece hukuki denetim yapıldığından yeni bir karar verilmeyecek, yukarıda anılan kararlar bozulacak, onanacak ya da düzeltilerek onanacaktır. Daha açık bir anlatımla, temyizde Yargıtay, kanunun olaya doğru şekilde uygulanıp uygulanmadığını kontrol edecek, bu yönde denetimlerini gerçekleştirecektir. İstinafta olduğu gibi vakıa incelemesi yapılmayacak; dolayısıyla temyiz aşamasında tanık, keşif, bilirkişi incelemesi gibi delil toplama işlemleri gerçekleştirilemeyecektir.

Anılan kanun yolu incelemesi neticesinde Yargıtay tarafından verilen kararlar kesin olup; Yargıtay’ın 3 türlü kararı bulunmaktadır. Bunlardan biri bozma diğer ikisiyse onama ve düzelterek onamadır. BAM Dairelerinden verilen temyizi kabil nihai kararlar ile hakem kararlarının iptali talebi üzerine verilen kararların onanması ile dava dosyası kesinleşecektir. Bahsedilen kararlar, artık başka bir kanun yolu incelemesinden geçemeyecek, kesinleşerek davanın tarafları üzerinde hüküm doğuracaktır. Yargıtay’ın kısmen veya tamamen bozma kararı vermesi halindeyse; istinaf mahkemesinin verdiği karara göre (BAM’ın düzelterek ya da yeniden esas hakkında karar vermesi veya istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermesi) dosya, kararı veren veya uygun görülecek diğer bir BAM’a veya ilk derece mahkemesine gönderilecektir. Bu durumda her iki mahkemenin de iki seçeneği vardır ki, bunlar Yargıtay tarafından verilen karara direnme ya da uyma kararı vermektir. Anılan kararlara karşı da hukuki yararı olan tarafın kararı temyiz etmesi mümkün olabilecektir ve inceleme, kararına direnilen dairece yapılacaktır. Daire, direnme kararını yerinde görürse kararını düzeltecek; aksi takdirde dosyayı Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na gönderecektir. Hukuk Genel Kurulu tarafından verilecek karara ise uyulması zorunludur.

                                                                                                                           Hukuk Desteği