Bononun geçerli olabilmesi için; içerisinde bulunması gereken zorunlu ve seçimlik unsurların neler olduğundan bir diğer yazımızda bahsetmiştik. (Bkz.İlgili yazımız…)
Peki bonoda “bedeli malen ahzolunmuştur” kaydının bulunması ne anlama gelmektedir? Söz konusu kayıt, bononun teslim edilmiş bir mal karşılığında düzenlenmiş olduğunu ifade etmektedir. Bir diğer deyişle; keşideci (bonoyu düzenleyen kişi) malı teslim aldım ve malın karşılığı olan bedel ödeme borcumu da bu bonoyla ifa etmekteyim demektedir.
Bununla birlikte; bonoda geçen bedelin malen ödendiği kaydı, malın teslim edildiğinde ve bu bağlamda keşideci tarafından bononun verildiğine karine teşkil ettiği için bu hususun aksini iddia eden kişinin, iddiasını ispat yükümlülüğü söz konusu olacaktır. Bu noktada, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 201. maddesi: “Senede bağlı her çeşit iddiaya karşı ileri sürülen ve senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak veya azaltacak nitelikte bulunan hukuki işlemler ikibinbeşyüz Türk Lirasından az bir miktara ait olsa bile tanıkla ispat olunamaz.” hükmünü haiz olduğundan, senetteki bu kaydın aksini iddia eden kişinin tanıkla ispat imkanının bulunmadığını belirtmek isteriz. Bu durumun istisnası ise, karşı tarafın tanık dinlenilmesine açık muvafakat vermesi halidir.
Biraz daha ayrıntılandırarak anlatmamız gerekirse, malen kaydının aksi şekilde bir ilişkinin mevcut olduğunu bir başka söylemle, taraflar arasında ticari bir ilişkinin bulunmadığını, bir mal tesliminin olmadığını iddia eden kişi, bu iddiasını ancak senet, yemin, kesin hüküm ya da karşı tarafın açık onay vermesi halinde tanıkla ispatlayabilecektir.
Bahsettiğimiz hususa ilişkin olarak, konuyu açıklayan bir Yargıtay kararını sizinle paylaşmak isteriz: “…Malen ibaresi bulunan bir bonoda malın teslim alındığı, borçlu tarafından ikrar edilmiştir. Alacaklının teslim ettiğini kanıtlamak yükümlülüğü yoktur. Yazılı ikrarın aksini diğer bir deyişle, malın teslim edilmediğini borçlu kanıtlamak yükümlülüğündedir… Senette borcun nedeni “mal” yada “nakit” olarak belirtilmişse, davacının yazılı borç sebebine dayanmaya hakkı olacağından, ispat yükü bunun aksini ileri süren tarafa ait olacaktır. Eğer yanlardan biri senet metninde yazılı kaydın doğru olmadığını söylüyorsa, lehine olan senet karinesi çürümüş sayılacak, bunun sonucu olarak da, iddiası paralelinde ispat yükünü de üstlenecektir.” (Yargıtay HGK, 17.12.2003 T, 2003/19-781 E, 2003/768 K)
Hukuk Desteği