Garanti sözleşmeleri, alacaklı ve borçlu arasındaki temel borç ilişkisinden bağımsız olarak, garanti verenin, borçlunun edimi yerine getirmemesinden dolayı alacaklının uğradığı zararın tazminini üstlendiği sözleşmelerdir. Alacaklı ve borçlu arasındaki temel borç ilişkisine bağlı olarak, karşılıklı veya tek taraflı olarak üstlenilen edimler, garanti sözleşmelerinin konusu değildir. Garanti sözleşmelerinde “garanti alan” (temel borç ilişkisindeki alacaklı) ve “garanti veren” olarak iki taraf vardır.
Garanti sözleşmelerinin hukuki niteliği, Türk Borçlar Kanunu’nun 128. maddesinde “üçüncü kişinin fiilini taahhüt” olarak düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre, “…üçüncü bir kişinin fiilini başkasına karşı üstlenen, bu fiilin gerçekleşmemesinden doğan zararı gidermekle yükümlüdür…” Garanti sözleşmelerinde asıl borçlu edimini yerine getirmezse, alacaklı edimin yerine getirilmemesinden doğan zararını garanti verenden talep edebilir.
Garanti sözleşmeleri süreli veya süresiz olarak yapılabilir. Süresiz olarak düzenlenmişse, borcun muaccel olmasından itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi içinde alacaklı, borçlunun edimini yerine getirmemesi nedeniyle uğradığı zarar için garanti verene başvurabilir.
Garanti sözleşmeleri uygulamada sık sık kefalet sözleşmeleriyle karıştırılmaktadır. Bakınız garanti ile kafelat sözleşmesi arasındaki farkların anlatıldığı yazımız (Bkz…) Ancak, kefalet sözleşmelerinde kefilin borcu fer’i iken, garanti sözleşmesinde garanti verenin borcu aslidir. Garanti verenin borcu, asıl borçlu ve alacaklı arasındaki temel ilişkiden bağımsızdır, temel borç ilişkisi geçersiz hale gelse dahi garanti verenin borcu devam eder. Garanti veren, borçluya ait def’i ve itirazları kefil gibi öne süremez, edimini yerine getirdikten sonra kefil gibi alacaklıya halef olamaz.
Garanti sözleşmeleri için herhangi bir şekil şartı öngörülmemiştir. Eşin rızası gibi, kefalet sözleşmesine ilişkin ehliyet şartları kıyasen garanti sözleşmelerine de uygulanır.
Asıl borç garanti alanın (alacaklının) kusuruyla ifa edilememişse; garanti alan, garanti verenden tazminat talep etme hakkını kaybeder.
Hukuk Desteği