Av. Yasemin ÇORAK & Av. Sevcen CAN
Bir önceki yazımızda elektronik ticarette tüketicinin cayma hakkından bahsetmiştik. Bu yazımızda tüketiciye teslimi gerçekleştirilen ürün/hizmetlerin ayıplı olması halinde satıcıların sorumluluklarından ve tüketicilerin sahip olduğu haklardan bahsedeceğiz.
Öncelikle belirtelim, özellikle tüketici hukuku alanındaki düzenlemeler, genellikle satıcılar aleyhine sonuçlar doğurmaktadır. Özellikle ayıplı ürünler konusunda sorunun kaynağı kimi zaman kargo firmalarından kaynaklanmakta (Kargo firmalarının ürünü özensiz taşımaları sonucu üründe ayıp, hasar vb. meydana gelmesi durumunda kargo firmasının, tüketicinin ve e-ticaret firmasının sorumluluklarından başka bir yazımızda bahsedeceğiz.) kimi zamansa e-ticaret faaliyeti sürdüren işletmelerin ürünlerini tedarik ettikleri tedarikçilerden kaynaklanmaktadır. Bir başka deyişle e-ticaret firması, ürünü tedarikçiden farkında olmadan ayıplı halde teslim almakta, bu ürünün satışını tüketiciye gerçekleştirdiği zaman ise söz konusu ayıptan tedarikçi değil kendisi sorumlu olmaktadır. Bu nedenle e-ticaret firmalarının kendi sorumluluklarını kısmen azaltabilmeleri, iyi hazırlanmış tedarikçi sözleşmeleriyle mümkündür.
AYIPLI ÜRÜN/HİZMETLERİN İADE EDİLMESİ
Ayıplı ürün/hizmetler Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un (“Kanun”) 8 ila 16. maddeleri ve arasında düzenlenmiştir. Buna göre;
- Ayıplı ürünler, tüketici ve satıcı arasında kararlaştırılmış özellikleri kısmen ya da tamamen taşımayan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları tam olarak sağlamayan ürünlerdir. Ürünün kararlaştırılan süre içerisinde teslim edilmemesi, montajının kararlaştırılan süre içerisinde yapılmaması veya gereği gibi yapılmaması da ayıp olarak değerlendirilecektir.
- Ayıbın ürünün tüketiciye teslim tarihinden sonra 6 ay içinde ortaya çıkması halinde (örneğin bir mobilya ürününün boyasının tüketiciye teslim edildikten bir süre sonra aşınması), söz konusu ayıbın teslim anında var olduğu kabul edilmektedir. Bu ihtimalde, malın ayıplı olmadığını, örneğin tüketicinin hatalı kullanımından dolayı ortaya çıktığını satıcının ispatlaması gerekecektir.
- Ürün ayıplı şekilde satılacaksa (örneğin defolu ürünlerin indirimli satışı), ürünün veya ambalajının üzerine ürünün ayıplı olduğu açıkça yazılmalıdır.
- Ürünün ayıplı olduğunun anlaşılması halinde tüketici ürünü iade ederek ödediği bedelleri geri isteme, masrafları satıcıya ait olmak üzere ürünün tamir edilmesini isteme, ödediği bedelden indirim yapılmasını isteme ve değişim isteme seçimlik hakları vardır. Tüketici, bu haklardan istediği herhangi birini kullanabilir. Tüketicinin hangi hakkını kullanacağı, satıcının tercihine bağlı değildir.
- Tüketici; değişim veya tamir talep etmişse, bu talebi en geç 30 iş günü içerisinde satıcı tarafından yerine getirilmelidir.
- Tüketici; iade veya indirim talep etmişse, ödeme tüketiciye derhal yapılmalıdır.
- Tüketicinin yukarıda açıklanan herhangi bir seçimlik hakkını kullanmasından dolayı ortaya çıkan tüm masraflar satıcı tarafından karşılanmalıdır.
- Ayıplı üründen sorumluluk, ürünün tüketiciye teslim edildiği tarihten sonraki 2 yıl için geçerlidir. 2 yılın sonunda tüketici yukarıda açıklanan seçimlik haklarını kullanmayı talep edemez. Ancak söz konusu süre gizli ayıplarda geçerli değildir. Üründe gizli ayıp bulunması halinde, tüketicinin seçimlik haklarını kullanması herhangi bir süreyle sınırlandırılmamıştır.
Benzer yönde düzenlemeler, ayıplı hizmetler açısından da yapılmıştır. Buna göre;
- Hizmetin süresinde ifa edilmemesi, taraflarca kararlaştırılan özellikleri taşımaması, tüketicinin söz konusu hizmetten beklediği makul faydayı karşılamaması ayıplı hizmet anlamına gelmektedir.
- Hizmetin ayıplı olması halinde tüketici hizmetin yeniden görülmesini isteme, hizmet sonucu ortaya çıkan ürünün ücretsiz tamirinin sağlanmasını isteme (örneğin montaj hizmetinin hatalı gerçekleştirilmesi sonucu ürüne zarar verilmesi), bedelde indirim isteme veya ücret iadesi isteme seçimlik haklarına sahiptir. Tüketici, bu haklardan istediği herhangi birini kullanabilecek olup, tüketicinin hangi hakkını kullanacağı, satıcının tercihine bağlı değildir.
- Tüketici hizmetin yeniden görülmesini isteme veya ücretsiz tamir isteme hakkını kullanırsa, tüketicinin talebi 30 iş günü içerisinde yerine getirilmelidir.
- Tüketici ücret iadesi isteme veya indirim isteme haklarını kullanırsa, söz konusu bedeller tüketiciye derhal ödenmelidir.
- Tüketicinin seçimlik haklarından herhangi birini kullanması sonucu ortaya çıkan masraflar satıcı tarafından karşılanmalıdır.
- Ayıplı hizmetten sorumluluk, ayıplı üründe olduğu gibi 2 yıl süreyle sınırlıdır. Gizli ayıplarda söz konusu süre uygulanmaz.
Bir sonraki yazımızda, ürünün kargo esnasında hasar görmesi durumunda tüketici haklarından ve kargo firması ile satıcının (e-ticaret firmasının) sorumluluklarından bahsedeceğiz.
Hukuk Desteği