AĞAÇ KESME SUÇU

Yaşamda her şeyin bir denge üzerine kurulu olduğu izahtan varestedir. Tıpkı domino taşları gibi doğada da meydana gelen bir bozulma diğer olayları etkilemekte ve başka hasarlara neden olmaktadır. Ekosistemdeki hasarlar günümüzde büyük bir sorun haline gelen küresel ısınmaya yol açabilmektedir. Bugünkü yazımızda bu sebeplerden biri olan ağaçların, başka bir değişle doğanın akciğerlerinin tahribatından bahsedeceğiz.

Hukukumuzda ağaç kesmek çeşitli yaptırımlara bağlanmıştır. Bu noktada ağaç kesilen yerin orman olup olmadığı da önem taşımaktadır. 6831 Sayılı Orman Kanunu’nun 14. maddesine göre devlet ormanlarında; “A.Yetişmiş veya yetiştirilmiş fidanları kesmek, sökmek, ekim sahalarını bozmak, yaş ağaçları boğmak, yaralamak, tepelerini veya dallarını kesmek veya koparmak veya ağaçlardan yalamuk, pedavra hartama çıkarmak, B.Dikili yaş veya kuru ağaçları kesmek veya bunları kökünden sökmek veya bunlardan kabuk veya çıra veya katran veya sakız çıkarmak, yatık veya devrik ağaçları kesmek veya götürmek, kök sökmek, kömür yapmak, C.Palamut, ıhlamur çiçeği, her çeşit orman örtüsü, mazı kozalağı tıbbi ve sınai nebatları veya orman tohumlarını toplayıp götürmek, D.Ormanlardaki göl, gölet, baraj ve derelerde dinamit atmak veya zehir bırakmak suretiyle avlanmak E.Ticaret amacıyla olmaksızın kendi ihtiyacı için toprak, kum ve çakıl çıkarmak yasaktır.”

Yine aynı Kanun’un 15. maddesinde “Ormanın gelişmesi için idarenin fenni maksatlarla yapacağı ameliyat dışında; 14 üncü maddenin (A) bendinde yazılı fiillerden fidan sökmek veya dal kesmek ile orman hasılatı elde etmek üzere aynı maddenin (B) bendinde ve muhtelif faydalar sağlamak için (C) bendinde yazılı fiil ve hareketleri yapmak, orman idaresinin izin ve müsaadesine bağlıdır.” denmektedir. Maddelerdeki düzenlemelere dikkat edilirse bu suçu işleyebilmek için özel bir nitelik belirtilmemekte, farklı bir söylemle bu suçun faili herkes olabilmektedir.

Aynı kanunun “Ceza Hükümleri” başlıklı 91.maddesinde ise yaptırımlar düzenlenmiştir. Buna göre “14 üncü maddenin (A) ve (B) bentleri ile yasak edilen fiillerden dikiliden ağaç kesenler, kökünden sökenler veya hayatiyetini sona erdirecek şekilde boğanlar, ağaçlardan yalamuk, pedavra, hartama çıkaranlar üç aydan beş yıla kadar hapis ve bin güne kadar adlî para cezasıyla cezalandırılır. Ancak suçun konusunun münhasıran yakacak nitelikte emval veren ağaç olması halinde, verilecek ceza yarı oranında indirilir. Suçun konusunun fidan olması halinde birinci fıkraya göre verilecek ceza bir kat artırılır. Fidan ekim sahasını bozan kişi bir yıldan beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.  Birinci fıkradaki ağaç kesme ve sökme fiillerinin işlenmesinde motorlu araç ve gereçler kullanılması halinde verilecek ceza bir kat artırılır. Ancak, fidanlar hakkında bu hüküm uygulanmaz.”

Maddenin devamındaki fıkralarda 14’üncü maddenin (A) ve (B) bentleriyle yasak edilen ve yukarıdaki fıkralarda yazılı bulunmayan fiilleri işleyenlere idarî para cezası verileceği, bu fiilin konusunu oluşturan veya işlenmesi suretiyle elde edilen eşyanın mülkiyetinin kamuya geçirilmesine de karar verileceği hüküm altına alınmıştır. 14’üncü maddenin (A) ve (B) bentlerine muhalif hareket edenler orman sahipleri ise iki seneye kadar hapis ve adlî para cezasıyla cezalandırılmakta ancak kendi arazisi üzerinde tohum ekmek veya fidan dikmek suretiyle yetiştirilecek ormanların sahipleri fıkra hükümlerinden ayrık tutulmaktadır.

Kanun’da orman sayılmayan yerler detaylıca sayılmıştır. Dolayısıyla orman sayılmayan yerde veya kişinin kendisine ait özel mülkünde ağaç kesmesi orman suçuna sebebiyet vermeyecektir. Başka bir kimseye ait tapulu yerden ağaç kesmenin ise Türk Ceza Kanunu (“TCK”) uyarınca mala zarar verme suçu kapsamında yaptırımı bulunmaktadır. TCK madde 151’e göre “Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hale getiren veya kirleten kişi, mağdurun şikayeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.” Yine aynı Kanun’un 152/1-c bendinde “Devlet ormanı statüsündeki yerler hariç, nerede olursa olsun, her türlü dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğu hakkında işlenmesi halinde, fail hakkında bir yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.” denilmek suretiyle söz konusu hareketin nitelikli haller arasında sayıldığını görmekteyiz.

                                                                                                             Hukuk Desteği