“Kooperatif Nasıl Kurulur ve Kimler Kurucu Ortak Olabilir?” (bkz. ilgili yazımız…) ve “Kooperatif Anasözleşmesi Nasıl Hazırlanır?” (bkz. ilgili yazımız…) başlıklı yazılarımızda açıkladığımız üzere kooperatif kuruluşu için öncelikle 7 ortağın bir araya gelerek kooperatif anasözleşmesi hazırlamaları ve imzalamaları gerekmektedir. 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun (“KK”) 3. maddesinde “Ana sözleşme, Ticaret Bakanlığına verilir. Bakanlığın kuruluşa izin vermesi halinde, kooperatif merkezinin bulunduğu yer ticaret siciline tescil ve ilan olunur…” denmiştir. Buna göre, kurucu ortakların hazırladıkları ve imzaladıkları kooperatif anasözleşmesini, kuruluş izni alabilmek için sunacakları izin mercii Ticaret Bakanlığı olarak belirlenmiştir.
1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 453.m. (i) bendi “Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı tarımsal amaçlı kooperatifler ve üst birlikleri, yapı kooperatifleri ve üst birlikleri hariç olmak üzere, tarım satış kooperatifleri ve birlikleri ile genel hükümlere tabi kooperatif ve birliklerin kuruluşuna, işleyişine ve denetlenmesine yönelik düzenlemeler yapmak, uygulamak ve uygulanmasını sağlamak, kooperatifleri ve üst kuruluşlarını denetlemek veya denetlettirmek,” uyarınca, tarım satış kooperatifleri ve birlikleri ile genel hükümlere tabi kooperatif ve birliklerin kuruluşuna, işleyişine ve denetlenmesine yönelik düzenlemeler Ticaret Bakanlığı Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Yapı kooperatifleri ve üst birlikleri ile ilgili kuruluş, işleyiş ve denetlemeye yönelik düzenlemeler ise Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilir. Ayrıca belirtmek gerekmektedir ki; karayolu yük, karayolu yolcu tüketim, turizm geliştirme, temin tevzi, küçük sanat, üretim ve pazarlama, yaş sebze ve meyve pazarlama, kadın girişimi üretim ve işletme, eğitim ve hizmet kooperatifleri için, Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan örnek anasözleşmelerin (bkz. ilgili yazımız…) aynen kabul edilmesi şartıyla, kooperatife kuruluş izni verme yetkisi, Ticaret Bakanlığı Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü tarafından Ticaret İl Müdürlüklerine devredilmiştir. Buna göre aşağıda sıralamak gerekirse;
- tarım satış kooperatifleri ve birlikleri ile genel hükümlere tabi kooperatif ve birliklerin kuruluşu amacıyla, kooperatif anasözleşmesinin sunulacağı izin mercii Ticaret Bakanlığı Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü olarak,
- yapı kooperatifleri ve üst birliklerinin kuruluşu amacıyla, kooperatif anasözleşmesinin sunulacağı izin mercii Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü olarak,
- karayolu yük, karayolu yolcu tüketim, turizm geliştirme, temin tevzi, küçük sanat, üretim ve pazarlama, yaş sebze ve meyve pazarlama, kadın girişimi üretim ve işletme, eğitim ve hizmet kooperatiflerinin kuruluşu amacıyla, Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan örnek anasözleşmelerin (bkz. ilgili yazımız…) aynen kabul edilmesi şartıyla, kooperatif anasözleşmesinin sunulacağı izin mercii Ticaret İl Müdürlükleri olarak belirlenmiştir.
Yukarıda belirttiğimiz üzere kooperatif kuruluşunun gerçekleşmesi için kooperatif anasözleşmesinin ilgili izin merciine sunulması ve kuruluş izni alınması gerekmektedir. İlgili izin mercii kuruluş başvurularını, şekil ve kooperatif anasözleşmesinin KK uyarınca emredici hükümlere uygunluğu ile anasözleşmeye konulması zorunlu hükümleri barındırıp barındırmadığı kapsamında, esas yönünden inceleyecektir. Şekil yönünden yapılan incelemede kuruluş izni alınması için ilgili merciye verilen dilekçe ve eklerinin tam olup olmadığına, anasözleşmenin şekil şartlarını karşılayıp karşılamadığına bakılacaktır. Bu hususta kuruluş izni alınması için ilgili mercilere verilecek dilekçeler ve ekleri hakkında bilgi almak için “Kooperatif Kuruluş İzni İçin İlgili Merciye Sunulması Gereken Dilekçe ve Ekleri Nelerdir?” başlıklı yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.
Hukuk Desteği