Ölüme bağlı bir tasarruf olan vasiyetname; miras bırakanın henüz sağ iken, vefatından sonra malvarlığının tamamının veya bir kısmının nasıl tasfiye edileceği, dağıtılacağı, paylaştırılacağı hususunda sözlü yahut yazılı şekilde bıraktığı irade beyanıdır. Vasiyetnamenin resmi şekilde (bknz…), el yazısı ile (bknz…) ve sözlü (bknz…) olarak düzenlenmesi mümkündür.
Vasiyetnamenin iptali davası 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu (“TMK”) 558. madde uyarınca, tasarrufun iptal edilmesinde menfaati bulunan mirasçı ve vasiyet alacaklısı tarafından açılabilecektir. Buna göre; miras bırakan tarafından düzenlenen vasiyetname sebebiyle hak kaybı yaşayan mirasçılar ve vasiyet alacaklıları, ölüme bağlı tasarrufların iptali nedenlerinin varlığı halinde dava açarak, vasiyetnamenin iptalini isteyebileceklerdir.
Vasiyetnamenin iptali davası, ölüme bağlı tasarrufun tamamının veya bir kısmının iptaline ilişkin açılabilir. Ancak, vasiyetname ile kendilerine, eşlerine ya da hısımlarına kazandırma yapılanların, vasiyetnamenin düzenlenmesine katılmalarının yol açtığı sakatlığa dayanılarak açılan iptal davasında, vasiyetnamenin tamamı değil yalnızca yapılan bu kazandırmalar iptal edilir.
Vasiyetnamenin iptali davasında hak düşürücü süre TMK 559. maddede düzenlenmiştir. Buna göre, iptal davası açma hakkı davacının ölüme bağlı tasarrufu, iptal sebebini ve kendisinin hak sahibi olduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıldır. Her halükarda, iptal davası açma süresi vasiyetnamenin açılma tarihinin üzerinden iyiniyetli davalılara karşı on yıl, iyiniyetli olmayan davalılara karşı yirmi yıl geçmekle düşecektir. Hükümsüzlük iddiası ise def’i yoluyla her zaman ileri sürülebilecektir.
Vasiyetnamenin iptali davasında görevli mahkeme, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (“HMK”) 2. maddesi uyarınca asliye hukuk mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise HMK’nın yetkiye dair hükümleri uyarınca miras bırakanın son yerleşim yeri mahkemesidir. Bu yetki kesindir ve mahkeme tarafından re’sen gözetilmesi gerekir.
Görüleceği üzere, vasiyetnamenin iptali davasında verilen iptal kararı bozucu yenilik doğurucu bir haktır. Bu dava neticesinde ölüme bağlı tasarrufun tamamı yahut iptal edilen kısmı ortadan kalkar. Ancak yukarıda da belirttiğimiz üzere, vasiyetnamenin iptali davasının açılabilmesi için TMK kapsamında belirtilen iptal sebeplerinin varlığı aranacaktır.
Hukuk Desteği