TÜRK HUKUKU’NDA YARGILAMA SİSTEMİ

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ndaki istinaf hükümleri, 20 Temmuz 2016 tarihinde İstinaf Mahkemeleri’nin faaliyete geçmesiyle işlerlik kazanmış; böylece, Türk Hukuku’nda ilk derece yargılaması, ikinci derece yargılaması (istinaf) ve üçüncü derece yargılaması (temyiz) olmak üzere üçlü bir yargılama sistemi ortaya çıkmıştır. İlk derece yargılamasını yerel mahkemeler, ikinci derece yargılamasını (istinaf) Bölge Adliye Mahkemesi, üçüncü derece yargılamasını (temyiz) Yargıtay yapmaktadır. Bu bağlamda; İstinaf da temyiz de henüz kesinleşmemiş kararlara karşı yapılan olağan kanun yollarıdır. Kesinleşen kararlar içinse, olağanüstü kanun yolu olan yargılamanın yenilenmesi söz konusu olacaktır.

İstinafta Bölge Adliye Mahkemesi, hem maddi hem de hukuki denetim yaparken; temyizde Yargıtay sadece hukuki denetim yapmaktadır. Ancak bizim gibi dar istinaf sistemini benimseyen ülkelerde, maddi hukuk incelemesi bir başka deyişle vakıa incelemesi yapılmakla birlikte, yerel mahkemede yapılan her işlem Bölge Adliye Mahkemesi’nde yeniden yapılmamaktadır.

Önemle belirtmek isteriz ki, ilk derece yargılaması esnasında ileri sürülmeyen iddialar, savunmalar, deliller vs. istinaf kanun yolunda ve dolayısıyla temyiz kanun yolunda incelenmeyecektir. İstinafta maddi hukuk incelemesi yapılması bir diğer anlatımla, ilk derece yargılamasına konu olayın kısmen yeniden incelenmesi sebebiyle yerel mahkeme kararı kaldırılarak yeniden bir karar verilebilir; fakat temyizde, sadece hukuki denetim yapıldığından yeni bir karar verilmez, ilk derece mahkemesinin kararı bozulur veya onanır.

İstinafın ne anlama geldiğinden, avantajlarının ve dezavantajlarının neler olduğundan bir diğer yazımızda bahsetmiştik. (Bkz.İlgili yazımız…)

                                                                                               Hukuk Desteği