ESER SAHİBİNİN MALİ HAKLARI NELERDİR ? (I)

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (“FSEK”) kapsamında eser sahibinin manevi haklarını önceki yazımızda açıklamıştık.(Bkz. ilgili yazımız…) Bugünkü yazımızda ise eser sahibinin mali haklarını açıklayacağız. Eser ve eser sahibi kavramlarını hatırlamak gerekirse;

Eser, sahibinin mali ve manevi haklarının kaynağını teşkil eder.¹ 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu 1/B maddesine göre eser: “Sahibinin hususiyetini taşıyan ve ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanatlar veya sinema eserleri olarak sayılan her nevi fikir ve sanat mahsullerini” ifade eder. Ayrıca, müstakil eser sahibinin haklarına zarar vermemek şartıyla oluşturulan ve işleyenin hususiyetini taşıyan işlenmeler ve derlenmeler de eser kabul edilmektedir.²

Eser sahibi ise, o eseri meydana getiren kişidir.³ Eser meydana getirmek bir maddi fiil olup, eserin oluşturulmasıyla eser sahipliği otomatik olarak elde edilir. Bu nedenle fiil ehliyeti bulunmayanlar ile eser yapma amacıyla hareket etmeksizin eser meydana getirenler de eser sahibi olabilir.⁴

İşleme hakkı, çoğaltma hakkı, yayma hakkı, temsil, yayın ve umuma iletim hakları eser sahibinin mali hakları olup bunları aşağıda tek tek açıklayacağız:

1. İşleme Hakkı

Bir eseri işleme hakkı, münhasıran eser hakkına sahiptir.⁵“İşleyen kişi, bağımsız/müstakil (işlenen) eser sahibinin izin verdiği ölçüde işlediği eseri kullanabilir. Örneğin, müstakil eseri bir başka dile tercüme izni alan mütercim (işleyen), meydana getirdiği tercüme eser üzerindeki hakları kullanabilir. Şu kadar ki, bağımsız eser sahibi, bu işleme eserin, tiyatro ve sinema eserine dönüştürülmesi, başka bir dile tercüme edilmesi gibi yeni değerlendirmelerine karşı çıkabilir. Yani işleme eserin yeni değerlendirmeleri için de müstakil eser sahibinden ayrıca izin alınmalıdır.”⁶

Fikir ve Sanat Eserleri Hakkında Kanun’un 16. maddesinde de belirtildiği üzere; işleyen kişinin, müstakil eser üzerinde yaptığı değişiklikler, bağımsız eser sahibinin şeref ve itibarını zedeleyecek nitelikte ise, bağımsız eser sahibi yapılan bu değişiklikleri önleyebilir. Bağımsız eser sahibi, bu yetkisinden sözleşme ile vazgeçemez.

Eser sahibinin başka ne gibi mali haklarının olduğuna ilgili yazımızdan bakabilirsiniz.   

Yazımızın devamıı için bakınız….                                                               

¹ KARAHAN Sami, SULUK Cahit, SARAÇ Tahir, NAL Temel: Fikri Mülkiyet Hukukunun Esasları, s. 38

² 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu 6.madde

³ 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu 8/1. madde

⁴ KARAHAN Sami, SULUK Cahit, SARAÇ Tahir, NAL Temel: Fikri Mülkiyet Hukukunun Esasları, s.74

⁵5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu 21.madde

⁶KARAHAN Sami, SULUK Cahit, SARAÇ Tahir, NAL Temel: Fikri Mülkiyet Hukukunun Esasları, s.85

                                                                                                                                         ^{Hukuk Desteği}