Lisans sözleşmeleri yalnızca patent hakları için değil, içeriğine uygun olduğu tüm sınai mülkiyet hakları ve hatta fikri mülkiyet hakları için de yapılabilmektedir. Ancak lisans sözleşmesine konu olan her hakkın kendine özgü nitelikleri olacağından, sözleşmenin niteliği de buna uygun şekilde değişiklikler arz edecektir.
Teknik veya endüstriyel bir buluş için patent elde edildiğinde patent sahibi mutlak bir hakka sahip olmaktadır. Gerek patent gerekse patent başvurusu hakkı başkasına devredilebilir, miras yoluyla intikal edebilir, kullanma hakkı lisans konusu olabilir. Patent lisansları yazılı şekil şartına bağlıdır ve sicile kayıt edilir. İyi niyetli üçüncü kişilere karşı ileri sürülmesi sicile kayıttan sonra mümkündür. Diğer yandan lisans sahibi eğer lisans sözleşmesinde alt lisans tanıma hakkı verilmiş ise alt lisanslar tanıyabilir ve bunu sicile kayıt da ettirebilir. Patent lisansları inhisari ve inhisari olmayan sözleşme türlerine sahiptir.
Fikri haklar için ruhsat (lisans) kavramı tanımı yapılmamakla birlikte 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun (“FSEK”) bazı maddelerinde yer bulmuştur. FSEK 48. Maddesinde; mali hakları kullanma yetkisinin başkalarına bırakılabileceği belirtilerek lisansa işaret edilmiştir. Aynı zamanda Kanun’un 49. maddesinde alt lisans anlamına gelen kullanma ruhsatını başkasına devretmekten söz edilmektedir. Diğer yandan ruhsat sözleşmesinin (lisans sözleşmesi) türleri, adına sözleşme denilse de FSEK m.56’da düzenlenmiştir.
Buna göre “Ruhsat; mali hak sahibinin başkalarına da aynı ruhsatı vermesine mani değilse (basit ruhsat), yalnız bir kimseye mahsus olduğu takdirde (tam ruhsat)tır. Kanun veya sözleşmeden aksi anlaşılmadıkça her ruhsat basit sayılır. Basit ruhsatlar hakkında hasılat kirasına, tam ruhsatlar hakkında intifa hakkına dair hükümler uygulanır.” şeklinde basit ruhsatın basit lisansa, tam ruhsatın ise insihari lisansa yakın olduğu anlaşılmaktadır.
Endüstriyel tasarımlar da lisans sözleşmelerine konu olabilmektedir. Sözleşme hükümleri patent lisans sözleşmeleri ile aynıdır ancak endüstriyel tasarım haklarında da marka lisansında olduğu gibi zorunlu lisans söz konusu değildir.
Faydalı modeller için de lisans sözleşmesi yapılması mümkündür ve sözleşme hükümleri patent lisans sözleşmesi ile aynıdır. Aynı zamanda faydalı model “küçük patent” olarak anılmakta ve hükümleri de patent hakkı gibi düzenlenmektedir.
551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 166. maddesinde; “Faydalı model belgelerine ilişkin açık bir hüküm bulunmadığı ve faydalı model belgelerinin özelliği ile çelişmediği takdirde, patentler için öngörülen hükümler, faydalı model belgeleri için de uygulanır.” düzenlemesi küçük patent olduğunu göstermektedir.
Hukuk Desteği