Yargılamanın yenilenmesi, kesinleşmiş mahkeme kararlarına karşı başvurulabilen öğretide olağanüstü kanun yolu olarak sınıflandırılan bir kanun yoludur. Ceza yargılamasının ana amacı; maddi gerçekliğe ulaşarak; hukuk devletinin ana amaçlarından olan toplumun adalet ihtiyacına hizmet etmektir. Fakat kimi yargılamalar neticesinde bu ihtiyaç tam olarak karşılan(a)maz. Kanun koyucu olağan anlamda yargılamanın sonlanmasından sonra adaletin tecelli etmemesi ihtimalini de göz önüne alarak “Yargılamanın Yenilenmesi” olağanüstü kanun yolunu düzenlemiştir.
Yargılamanın yenilenmesi kanun yoluna başvurabilmek için; ciddi, makul ve yasada öngörülmüş sebeplere dayanılması gerekmektedir. İfade etmeliyiz ki; bu kanun yolu olağan hallerde değil olağanüstü hallerde uygulanacaktır.
Kanun koyucu, yargılamanın yenilenmesi için mutlaka bir talebin varlığını aramıştır. Dolayısıyla adli mercilerin re’sen başvurabileceği bir kanun yolu olarak düzenlenmemiştir. Yargılamanın yenilenmesi talebi, hükümlü tarafından yapılabileceği gibi hükümlünün ölümü halinde; eşi, altsoyu, üstsoyu ve kardeşleri tarafından da yapılabilecektir. Yeri gelmişken belirtelim; hükmün infaz edilmiş olması da kanun yoluna başvuru için herhangi bir engel teşkil etmez. Eski hükümlü de kanun yoluna başvuru talebini yöneltebilecektir.
Kanun koyucu, yargılamanın yenilenmesi için herhangi bir başvuru süresi öngörmemiştir. Zira yargılamanın yenilenmesine neden olacak durumun ya da olayın hangi zamanda ortaya çıkacağını öngörmek mümkün değildir. Kanun koyucu herhangi bir süre öngörmeyerek; adaletin tecellisini sınırlandırmamıştır. Fakat bu ana kuralın bir istisnası bulunmaktadır. Ceza hükmünün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşme’nin veya Eki Protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin ve hükmün bu aykırılığa dayandığının, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması veya ceza hükmü aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi sebebine dayanılması halinde yargılamanın yenilenmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde istenebilecektir.
Ceza Muhakemesi Kanunu 311 ila 323. maddeleri arasında “Yargılamanın Yenilenmesi” olağanüstü kanun yolunu düzenlemiştir. Bir sonraki yazımızda yargılamanın yenilenmesi sebepleri üzerinde duracağız. (Lütfen Bkz…)
Hukuk Desteği
iletisim: [email protected]
