Bir önceki yazımızda Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (“MÖHUK”) kapsamında haksız rekabete uygulanacak hukukun tespitinden bahsetmiştik (Lütfen Bkz…). Bu yazımızda MÖHUK md. 37 lafzında geçen “münhasıran” ve “söz konusu işletmenin işyeri” ifadelerinden ne anlaşılması gerektiği üzerinde duracağız.
“Münhasıran” Kavramı
Münhasıran kavramından ne anlaşılması gerektiği, MÖHUK madde 37/2 hükmü ile açıkça düzenlenmemiştir. Doktrinde münhasıran kavramının karşılığı olarak; “işletmenin yer aldığı pazarın etkilenmemiş olması”[1], “henüz haksız rekabetten etkilenmiş bir piyasanın bulunmaması”, “yalnızca ve özellikle”[2], “sadece” gibi ifadelerin kullanıldığı görülmektedir. Doktrinde, her haksız rekabet eyleminin kısmen de olsa piyasayı etkilediği varsayımından hareketle münhasıran kavramının “daha ziyade” anlamına gelecek şekilde esnek yorumlanması gerektiği görüşü çoğunlukla benimsenmektedir. MÖHUK madde 37/2 hükmünde yer verilen “münhasıran” kavramını, onun sözlükteki karşılığı ile sınırlı olarak anlamak ve hükmün kapsamını tayin ederken yalnızca bu anlam ile sınırlı bir değerlendirme yapmak hükmün uygulama alanını ciddi ölçüde daraltacağından, MÖHUK madde 37/2 uygulaması bakımından, “eylemin ilgili piyasada meydana getireceği etkilerin, doğrudan hedef alınan rakip üzerinde meydana gelecek etkilere kıyasla ikincil nitelikte görülüp görülemeyeceklerine bakılması” ve bu kapsamda “münhasıran” kavramının “daha ziyade” şeklinde anlaşılması yerinde olacaktır[3].
“Söz Konusu İşletmenin İşyeri” İfadesi
MÖHUK madde 37/2 hükmünde, “söz konusu işletmenin işyerinin bulunduğu ülke” şeklinde düzenlenmiş olan bağlama noktasından anlaşılması gereken; haksız rekabet sonucu münhasıran menfaatleri ihlal edilmiş işletmenin işyerinin bulunduğu ülkedir. Hüküm kapsamında “işletmenin işyeri” şeklinde bir ifade tercih edilmiş olduğu için, hukuku uygulanacak ülkenin, söz konusu işletmenin idare merkezinin bulunduğu ülke şeklinde anlaşılması zorunluluğu bulunmamakta, bir başka deyişle, menfaatleri ihlâl edilen işletmenin bir şubesinin veya başka tür bir işyerinin de yerine göre “söz konusu işletmenin işyeri” olarak kabul edilebileceği sonucuna varmak mümkün olmaktadır. MÖHUK madde 37/2 hükmünde ifade edilen “söz konusu işletmenin işyeri”nin bulunduğu yerin tespitinde merkez ile şube arasındaki organizasyonel bağlantının sıkılığı ve haksız rekabet halinin kime karşı yöneldiği hususları da değerlendirilmeli, somut olayın özellikleri dikkate alınmalıdır[4].
Hukuk Desteği
[1] KAYIŞ, Bengül. Haksız Rekabetten Doğan Kanunlar İhtilafı, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı,, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2010, s. 117
[2] KAYIŞ, Bengül. Haksız Rekabetten Doğan Kanunlar İhtilafı, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı,, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2010, s. 17
[3] SAATÇİOĞLU, Onur Can. 5718 Sayılı MÖHUK m.37/2 Hükmünde Yer Verilen “Münhasıran” Kavramı ile “Söz Konusu İşletmenin İşyeri” İfadesi Hakkında Değerlendirmeler, Hacettepe HDF, 2017, S. 348
[4] SAATÇİOĞLU, Onur Can. 5718 Sayılı MÖHUK m.37/2 Hükmünde Yer Verilen “Münhasıran” Kavramı ile “Söz Konusu İşletmenin İşyeri” İfadesi Hakkında Değerlendirmeler, Hacettepe HDF, 2017, S. 358