4857 sayılı İş Kanunu, 10.6.2003 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmış olup; yayımı tarihinde de yürürlüğe girmiştir. Anılan Kanun’un yürürlüğe girmesiyle birlikte, 25.8.1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14’üncü maddesi hariç diğer maddeleri yürürlükten kalkmıştır.
Kanun, işverenler ile bir iş sözleşmesine dayanarak çalıştırılan işçilerin çalışma koşul ve ortamına ilişkin hak ve yükümlülükleri hüküm altına almakta, söz konusu hususlarda çıkabilecek uyuşmazlıklar bakımından çeşitli düzenlemeler öngörmektedir. Bu nedenle, Kanun aşağıda sayılan istisnalar dışında kalan bütün işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine ve işçilerine çalışma konularına bakılmaksızın uygulanacaktır.
Kanun’un 4. maddesi “İstisnalar” başlığı altında bu Kanun’un uygulama alanı içerisine girmeyen iş ve iş ilişkilerini “a) Deniz ve hava taşıma işlerinde, b) 50’den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde, c) Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri, d) Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar (3 üncü derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde, e) Ev hizmetlerinde, f) çıraklar hakkında, g) Sporcular hakkında, h) Rehabilite edilenler hakkında, ı) 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanununun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde. …” şeklinde saymış olup; “a) Kıyılarda veya liman ve iskelelerde gemilerden karaya ve karadan gemilere yapılan yükleme ve boşaltma işleri, b) Havacılığın bütün yer tesislerinde yürütülen işler, c) Tarım sanatları ile tarım aletleri, makine ve parçalarının yapıldığı atölye ve fabrikalarda görülen işler, d) Tarım işletmelerinde yapılan yapı işleri, e) Halkın faydalanmasına açık veya işyerinin eklentisi durumunda olan park ve bahçe işleri, f) Deniz İş Kanunu kapsamına girmeyen ve tarım işlerinden sayılmayan, denizlerde çalışan su ürünleri üreticileri ile ilgili işler”i ise bu sayımın dışında tutmak suretiyle Kanun hükümlerine tabi kılmıştır.
Kanun, hangi iş ve iş ilişkileri bakımından söz konusu Kanun maddelerinin hüküm doğurup doğurmayacağını açık ve net olarak düzenlemiş olduğundan, bu hususta hiçbir ihtilafa mahal bırakmamıştır.
Kanun hükümlerinin uygulanacağı iş, işlem ve ilişkilerin görevli mahkeme tayini açısından oldukça önemli olduğunu ayrıca belirtmek isteriz. Zira bu Kanun hükümlerinin geçerli olduğu uyuşmazlıklar bakımından özel mahkeme niteliğinde olan İş Mahkemeleri görevli olacaktır.
Hukuk Desteği