Menfi tespit davası, borçlunun alacaklıya karşı borcu olmadığına ilişkin tespitin yapılmasını mahkemeden talep edebilmek üzere açabileceği, tespit davası niteliğinde bir dava türüdür. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 72. maddesinde“Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir.” denilerek menfi tespit davasının icra takibinden önce veya sonra açılabileceği düzenlenmiştir.
Menfi tespit davası icra takibinden önce açılmışsa, borcun yüzde on beşi oranında teminatın mahkeme veznesine yatırılarak icra takibinin durması yönünde tedbir talep edilmesi gerekmektedir. Davanın icra takibinden sonra açılması durumunda ise, dosya borcunun tamamen ödenmesi ve ek olarak borcun yüzde on beşi oranında teminatın yatırılması gerekmektedir. Tedbir kararı talep edilmemiş veya edilmesine rağmen mahkeme tarafından tedbire hükmedilmemiş ve borçlu borcunu ödemişse, menfi tespit davası istirdat davasına dönüşmektedir.
Borçlu, takibe itiraz etmemişse veya itirazı kaldırılmışsa, borcu ödediği tarihten itibaren bir yıl içinde, menfi tespit davasını açmalıdır. Aksi halde dava zamanaşımı söz konusu olmaktadır.
Menfi tespit davasında görevli mahkeme alacağın türüne göre değişmektedir. Örneğin kira alacağına dayalı bir takip söz konusuysa, takibin yapıldığı icra dairesinin veya davalının ikamet adresinin bulunduğu yerdeki Sulh Hukuk Mahkemeleri, kambiyo senedine dayalı bir takip söz konusuysa Ticaret Mahkemeleri görevli olabilmektedir.
Menfi tespit davasında ispat yükü borçlunun üzerindedir. İtirazın iptali davasından farklı olarak, menfi tespit davasında yalnızca belgeler üzerinden inceleme yapılmamakta, tanık, bilirkişi, yemin, keşif gibi deliller de mahkemeye sunulabilmekte ve mahkeme tarafından incelenebilmektedir.
Dava sonucunda borçlu davayı kazanırsa, icra dosyasına yatırdığı dosya borcu tutarında parayı ve teminat bedelini geri alabilecektir.
Hukuk Desteği