Eser sözleşmesinde tarafların borçlarının neler olduğu hakkında lütfen ilk açıklamalarımızın yer aldığı yazımıza göz gezdiriniz. (Bkz: İlgili yazımız…) Orada açıklamış olduğumuz taraf borçlarından başka; kural olarak yüklenici, eserin imaline yarayacak araç ve gereçleri kendisi sağlamak zorundadır ancak taraflar sözleşmeyle bu konunun aksini kararlaştırabilirler. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu, malzemenin hem yüklenici hem de iş sahibi tarafından sağlanabileceğini öngörmüştür. Ancak bu hususta Kanun’da bir ayrım yapılmıştır. Şöyle ki; malzeme yüklenici tarafından sağlanmışsa yüklenici, bu malzemenin ayıplı olmasından işsahibine karşı, bir satıcı gibi sorumlu olacaktır fakat malzeme işsahibi tarafından sağlanmışsa da yüklenici, söz konusu malzemeyi gereken özeni göstererek kullanmakla ve bundan dolayı hesap vermekle ve artan malzemeyi de iade etmekle yükümlü olacaktır.
Yüklenici eseri meydana getirirken, eğer malzeme iş sahibi tarafından sağlanmışsa işsahibinin sağladığı malzemenin veya eserin yapılması için gösterdiği yerin ayıplı olduğunu anlar veya eserin gereği gibi ya da zamanında meydana getirilmesini tehlikeye düşürecek başka bir durum ortaya çıkarsa, yüklenici bu durumu hemen işsahibine bildirmekle yükümlü olacaktır; bildirmezse genel bildirim borcuna aykırı davranmış olacak ve bundan doğacak sonuçlardan da sorumlu olacaktır.
Yüklenicinin işe sözleşmede öngörülen zamanda başlaması gerekir. Aksi takdirde, işe zamanında başlamazsa ya da zamanında başlamakla birlikte eserin meydana getirilmesi sırasında işi geciktirirse veya işsahibine yüklenemeyecek bir sebeple ortaya çıkan gecikme yüzünden yüklenicinin işi kararlaştırılan zamanda bitiremeyeceği açıkça anlaşılırsa, iş sahibinin sözleşmede belirlenen teslim gününü beklemeksizin sözleşmeden dönme hakkı vardır. Benzer şekilde, eser yüklenici tarafından zamanında teslim edilecek olup da ayıplı ya da sözleşmeye aykırı olarak meydana getirileceği açıksa, iş sahibi uygun bir süre içinde yükleniciye, ayıbın veya sözleşmeye aykırılığın giderilmesi; eğer söz konusu ayıp veya aykırılık giderilmezse, hasar ve masrafları kendisine ait olmak üzere, onarımın veya işe devamın bir üçüncü kişiye verileceği hususlarında ihtar çekebilecektir.
Yüklenicinin ayıba karşı tekeffül borcu ise kendisinin sebep olduğu bir ayıptan sorumlu olacağı anlamına gelmektedir. Yüklenicinin sorumlu olduğu bir ayıbın söz konusu olması halinde, iş sahibinin çeşitli seçimlik hakları vardır. Bunlar; sözleşmeden dönme, eseri alıkoyup ayıp oranında bedelden indirim isteme, aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde, bütün masrafları yükleniciye ait olmak üzere, eserin ücretsiz onarılmasını isteme haklarıdır. Ancak iş sahibinin bu haklarına ek olarak tazminat isteme hakkı da bulunur.
Yüklenici, sözleşmede teslim için bir süre öngörülmüşse o zamanda; herhangi bir süre öngörülmemişse de sözleşmede imal edilme borcu altına girilen eserin niteliği ve büyüklüğü göz önünde bulundurularak bu süre zarfında eseri teslim etmek zorundadır. Aksi takdirde, iş sahibinin doğan zararından sorumluluğu söz konusu olacaktır.
Hukuk Desteği
iletisim: [email protected]
