Karşılıksız çek kullanmanın hapis cezasıyla müeyyidelendirildiği dönemde, hapis cezasının bir nebze de olsa bu şekilde çek keşide edenleri caydırdığı son istatistiklerle netlik kazanmıştır. Ticari yaşam tacirler arası alış veriş esnasında duyulan güvene dayanır. Nakit ve likid bir ödeme aracı özellikli kambiyo olan çekin, karşılığının bankadan alınacağına olan güven duygusuyla ticari hayatta iş yapılır. Bankaya ibraz anında karşılığın olmaması ise bu alış verişi sekteye uğratmakta olduğu gibi, global olarak ülke ekonomisine de zarar verir.
Son mevzuattan önce karşılıksız çek vermenin hapis cezasına sebep olduğu dönemde mahkemeleri iş yoğunluğu bakımından ciddi şekilde yoran ve dosya sayısı itibariyle de çok fazla yük getiren karşılıksız çek keşidesi suçunun bir suç olmaktan çıkarılmış olmasıyla, piyasadaki çeklerin karşılıksız olarak kullanımındaki sayısal artış neredeyse iki katına çıkmıştır. Bu demek oluyor ki, fiil suç olarak tanımlanmaya devam edecek olsaydı, iki kat sayıda hükümlü cezaevinde olacaktı.
Caydırıcı özelliği yitmiş vaziyetteki çek kullanımının bu şekilde zarar verici neticelerinin önünü kesmek adına, 9.8.2016 tarih ve 29796 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6728 sayı ve 15/7/2016 kabul tarihli Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’unda karşılıksız çekle ilgili hapis cezası yaptırımının geri geldiğini söylememiz mümkündür. Aşağıda ilgili madde metninin hapis cezasına ilişkin kısımlarını olduğu gibi alıntılamaktayız:
Madde 63: “5941 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinin madde başlığı “Ceza sorumluluğu, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı” şeklinde, birinci, sekizinci ve onuncu fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, ikinci ve dokuzuncu fıkraları aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiş, üçüncü fıkrasında yer alan “sorumluluk ile idarî yaptırım sorumluluğu” ibaresi “ve cezai sorumluluk” şeklinde değiştirilmiş ve maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(1) Üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde ibrazında, çekle ilgili olarak “karşılıksızdır” işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında, hamilin şikâyeti üzerine, her bir çekle ilgili olarak, binbeşyüz güne kadar adli para cezasına hükmolunur. Ancak, hükmedilecek adli para cezası; çek bedelinin karşılıksız kalan miktarı, çekin üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz tarihinden itibaren işleyecek 3095 sayılı Kanuna göre ticari işlerde temerrüt faizi oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile takip ve yargılama gideri toplamından az olamaz. Mahkeme ayrıca, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına; bu yasağın bulunması hâlinde, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının devamına hükmeder…
“(10) Birinci fıkrada tanımlanan suç nedeniyle, ön ödeme, uzlaşma ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin hükümler uygulanmaz.”
“(11) Birinci fıkra uyarınca verilen adli para cezalarının ödenmemesi durumunda, bu ceza, 13/12/2004 tarihli ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 106ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan kamuya yararlı bir işte çalıştırma kararı verilmeksizin doğrudan hapis cezasına çevrilir.”
Hukuk Desteği
iletisim: [email protected]
Kimse keyfinden çekini odememezlik yapmaz dolandırıcılar hariç. Cezaevine girip çıktıktan sonra borcunu ödeyecek kimseyi görmedim duymadım. Çözüm hapis değil ödemek için çalışmaktır