Kadına karşı şiddet insanlık tarihi kadar eski bir toplumsal sorundur. Gelişmiş ülkelerde dahi şiddete uğrayan kadınların mağduriyetiyle karşılaşmaktayız. Durumun böyle olması, eğitim ya da yaşam koşullarının yüksek standartlarda olmasının bile kadına karşı şiddeti önlemeye yetmediği sonucuna bizleri götürmektedir. Tüm dünyanın endişelendiği, çözülemeyen bir sorunumuz haline gelen kadına karşı şiddet problemi yasal düzenlemeler ya da uluslararası sözleşmeler yoluyla sona erdirilmeye çalışılmaktadır.
Bu uluslararası sözleşmelerden bir tanesi de toplumsal cinsiyet eşitliği bağlamında en gelişmiş metinlerden biri olduğu düşünülen ve “İstanbul Sözleşmesi” olarak bilinen Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi’dir. Sözleşme 11 Mayıs 2011’de imzalanmış; 24 Kasım 2011’de TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilmiş ve 1 Ağustos 2014’te yürürlük kazanmıştır.
Uluslararası hukukta yaptırımı olan ilk sözleşme İstanbul Sözleşmesi’dir. Sözleşme’de kadına yönelik şiddet, ev içi şiddet, kadına yönelik toplumsal cinsiyete dayalı şiddet kavramlarını tanımlayan maddeler düzenlenmiştir. Üstelik şiddetin yalnızca fiziksel değil, cinsel, psikolojik ve ekonomik olarak da varlığının altı çizilmiştir.
Türkiye’de birçok tartışmaya konu olan “kadın” hitap şekli içinde sözleşme kapsamında açıklama yapılmıştır. Sözleşme maddesi tam olarak “kadın ibaresi 18 yaş altındaki kız çocuklarını da kapsar.” demekle tüm tartışmalara bir cevap sunulmuştur. Sözleşme’de kadın ve erkek arasında yasal ve fiili eşitliğin gerçekleşmesinin kadına yönelik şiddeti önlemede önemli bir unsur olduğu vurgulanmıştır.
Sözleşme’nin amacı kadına yönelik şiddete ve aile içi şiddete son verilmesidir. Madde 1 sözleşmenin amacını açıklamaktadır. Bu amaçlar,
- kadınları her türlü şiddetten korumak ve kadınlara yönelik şiddet ve ev içi şiddeti önlemek, kovuşturmak, ortadan kaldırmak;
- kadınlara karşı her türlü ayrımcılığın ortadan kaldırılmasına katkıda bulunmak ve kadınların güçlendirilmesi yoluyla da dahil olmak üzere, kadın ve erkek arasındaki somut eşitliği teşvik etmek;
- kadınlara yönelik şiddet ve ev içi şiddet mağdurlarını korumak ve bu kişilere destek vermek için kapsamlı bir çerçeveyi, politikaları ve tedbirleri tasarlamak;
- kadınlara yönelik şiddet ve ev içi şiddeti ortadan kaldırmak amacıyla uluslararası işbirliğini güçlendirmek;
- kadınlara yönelik şiddet ve ev içi şiddeti ortadan kaldırmak üzere bütünsel bir yaklaşımı benimsemeye yönelik etkili bir işbirliği yapmaları için örgütlere ve kolluk kuvvetlerine destek ve yardım sağlamak.
Yazımızın devamı için; “İstanbul Sözleşmesi Kapsamında Kadına Karşı Şiddet (II)”
İstanbul Sözleşmesi kapsamında zorla evlendirmeye ilişkin yazımız için (Lütfen Bkz…)
Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında önleyici tedbirlere ilişkin yazımız için; (Lütfen Bkz…)
Hukuk Desteği