ŞİRKET DEVRİ NASIL YAPILIR?

Öncelikle belirtelim, devir işlemleri Türk Borçlar Kanunu (“TBK”) madde 202’de düzenlenmiştir. Bu madde yalnızca ticari işletmelerin devrini değil tüm işletmelerin devrini genel olarak düzenlemektedir.

İlgili maddeye bakacak olursak: “F. Malvarlığının veya işletmenin devralınması Madde 202-Bir malvarlığını veya bir işletmeyi aktif ve pasifleri ile birlikte devralan, bunu alacaklılara bildirdiği veya ticari işletmeler için Ticaret Sicili Gazetesinde, diğerleri için Türkiye genelinde dağıtımı yapılan gazetelerden birinde yayımlanacak ilanla duyurduğu tarihten başlayarak, onlara karşı malvarlığındaki veya işletmedeki borçlardan sorumlu olur. Bununla birlikte, iki yıl süreyle önceki borçlu da devralanla birlikte müteselsil borçlu olarak sorumlu kalır. Bu süre, muaccel borçlar için, bildirme veya duyuru tarihinden; daha sonra muaccel olacak borçlar için ise, muacceliyet tarihinden işlemeye başlar. Borçların bu yoldan üstlenilmesinin sonuçları, dış üstlenme sözleşmesinden doğan sonuçlarla özdeştir. Bildirme veya ilanla duyurma yükümlülüğü devralan tarafından yerine getirilmedikçe, ikinci fıkrada öngörülen iki yıllık süre işlemeye başlamaz.”

Ticari işletmeler çeşitli maddi ve maddi olmayan malvarlığı unsurlarına sahiptir. İşletmenin hem aktifleri hem de pasifleri devir kapsamına girmektedir. Bunlardan yalnızca birini konu alan bir devir sözleşmesi işletmenin devri anlamına gelmez.

İşletmenin devri, kural olarak bütün unsurlarının devrini kapsamakla birlikte bu kaide her zaman şart değildir. Bazı unsurlar kapsam dışı bırakılabilir. Önemli olan devredilen unsurlarla bir işletmenin varlığının ve bunu işletebilme imkanının var olmasının teminidir. Bu bakımdan taraflar anlaşarak bazı unsurları devir kapsamı dışında bırakabilirler. Türk Ticaret Kanunu’nun (“TTK”) 49. maddesi fıkra 2’de“Bir işletmenin devri, aksi açıkça kabul edilmiş olmadıkça, unvanın da devri sonucunu doğurur. Devir hâlinde devralan, unvanı aynen kullanma hakkına sahiptir. ”denmektedir. Ayrıca TTK’nın aynı madde 1. fıkrasında “Ticaret unvanı işletmeden ayrı olarak başkasına devredilemez.” şeklinde bir düzenleme bulunur.

Ticari işletmelerin devrinde işletmeden alacaklı olanların rızası alınmaz. Ticari işletme devrinin yazılı yapılması, ticaret siciline tescil ve ilan edilmesi gerekmektedir. Bu şekilde yapılan devir işlemleri tasarruf işlemi yapılmasını gerektirmeden işletmenin devralana geçmesini sağlayacaktır.

Üçüncü kişilere de devrin hüküm ifade etmesi ve devralanın işletme borçlarından dolayı sorumluluğunun başlayabilmesi için devrin alacaklılara ihbar edilmesi veya Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’yle ilanı gerekir. Ticari olmayan işletmeler (esnaf işletmeleri) için Türkiye genelinde dağıtım yapan gazetelerden birinde yapılacak ilan gerekli ve yeterli görülmüştür. Devirlerin yazılı şekilde yapılması ispat kolaylığı açısından yararlı olacaktır.

Ticari işletmesini devreden tacir, devirden dolayı ticareti bırakmış olduğundan tacir sıfatını kaybeder. Devirle birlikte ticari işletmenin unsurları devralana geçer. Bu unsurlar arasında devredene ait olmayan ancak onun zilyetliğinde bulunan taşınırların mülkiyeti, iyiniyetli olduğu takdirde devralana geçecektir.

Devralan kişi işletmeyi devraldığını üçüncü şahıslara ilan ettiği veya alacaklılara ihbar ettiği andan itibaren işletmenin daha önceki borçlarından sorumludur. Devralan bu işlemlerden sonra varlığını dahi bilmediği borçlardan da sorumlu olacaktır.

Devreden, devrin ilan veya ihbarına kadar doğan borçlardan dolayı devralanla birlikte iki yıl süreyle müteselsilen sorumludur. Bu süre vadeye bağlanmış borçlarda muacceliyet tarihinden; müeccel borçlarda ise devrin ilanı veya ihbar yoluyla bildiriminden itibaren işlemeye başlar.

                                                                                                                                         Hukuk Desteği