Türk Ticaret Hukuku ve Vergi Hukuku bakımından aslında uygulamada proforma fatura ya da sadece proforma şeklinde bahsi geçen evrak bir fatura değildir. Anlamı alım satıma dair bir teklif mektubu şeklinde özetlenebilir.
Fatura ile proformanın arasında temelde kullanıldıkları zaman bakımından ciddi bir fark vardır. Bir teklif mektubu demiş olduğumuz proforma bir alım satım akdi daha kurulurken icap kapsamında sunulur. Bilgi vermek, malın değeri, adedi, tutarı veyahut da cinsini göstermeye yarar. Oysaki fatura söz konusu akit kurulmuş artık yerine getirilme safhasına geçilmiş olduğunda ticari bir belge olarak gündeme gelir.
“Proforma fatura, bir mal satmak, imal etmek veya iş görmek veyahut menfaat temin etmek isteyen kimsenin, bu işlerle ilgili akde icabını gösteren, satılacak veya imal edilecek malın veya yapılacak işin veyahut sağlanacak menfaatin fiyat ve vasıflarını göstermek üzere mala ve ya işe talip olması düşünülen kimseye gönderilen teklifi ifade eden bir ticari vesikadır.” (Türk Ticaret Kanununda ve Vergi Usul Kanununda Fatura ve İspat Külfeti, Prof. Dr. ÜNAL Oğuz Kürşat, 4. Bası, Bilge Y. S. 34)
Uygulamada proforma fatura normal diğer faturaların üzerine yazılıp, kağıt üzerine bunun proforma olduğu ibraesi düşülerek normal faturadan ayırdı sağlanmaktadır. Neticede bu proforma fatura ticari defterlere işlenmeyecektir. İşlenmesi mantıken de mümkün değildir, ortada bir ticaret henüz yapılmış değildir ki sadece bir teklif vardır, bu da bir alacak ya da borç olarak proforma safhasında ticari kayıtlara yansıtılamaz.
Ayrı bir defterde ya da kayıt ortamında bir işletmenin kendi ve aldığı proforlamaları tutması hukuken bir sonuç doğurmaz fakat genel ispat kuralları bakımından kayıtların doğruluğu ve başka delillerle de destekleniyor oluşuna elbette hukuken genel kaidelere göre bir delil kuvveti yüklenebilecektir.
Hukuk Desteği