5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 4/1. maddesinde “Aşağıda sayılan kurumlar, kurumlar vergisinden muaftır” denmekte olup ilgili Yasa’nın 4/1-k bendi uyarınca tüketim ve taşımacılık hariç olmak üzere kooperatifler, kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanabilecek kurumlar arasında sayılmış, kooperatiflerin kurumlar vergisi muafiyetinden yararlanabilmesi için ana sözleşmelerinde düzenlenmesi ve uyulması gereken hususlara yer verilmiştir (bkz. ilgili yazımız).
Kooperatiflerin kurumlar vergisi muafiyetinden faydalanabilmeleri için uymaları gereken koşullardan biri de sadece ortaklarla iş görmeleri şartıdır. Buna göre kooperatifler vergi muafiyetinden yararlanmak istiyorlarsa ana sözleşmelerine yalnızca ortaklarla iş görüleceğine dair hüküm eklemeli ve uygulamada da bu hükme sadık kalmalılardır. Ortak dışı işlemler, ilgili Yasa’nın 4/1-k bendinde “…Kooperatiflerin ortakları dışındaki kişilerle yaptıkları işlemler ile kooperatif ana sözleşmesinde yer almayan konularda ortakları ile yaptıkları işlemler “ortak dışı” işlemlerdir.” şeklinde tanımlanmıştır. Ortak dışı işlemler, yalnızca kooperatife ortak olmayan kişilerle yapılan işlemleri değil, kooperatif ortaklarıyla ana sözleşmede yer almayan konularda yapılan işlemleri de kapsamaktadır.
Yasa koyucu, kooperatiflerin faaliyetin icrasına tahsis ettikleri ve ekonomik ömrünü tamamlamış olan demirbaş, makine, teçhizat, taşıt ve benzeri amortismana tabi iktisadi kıymetleri elden çıkarmalarının ve yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir işyeri veya konut elde etmelerinin ortak dışı işlem sayılmayacağını belirtmiştir. Bu sayede yapı kooperatifleri vergi muafiyetinden yararlanarak kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde edebileceklerdir.
Kooperatiflerin, iktisadi işletmelerinden ve tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine katılımlarından kazanç elde etmelerinin ve bu kazançların daha sonra ortaklara dağıtılmasının ise vergi muafiyetine etkisi yoktur.
Kooperatifler ortak dışı işlemlerden elde edilen kazançlara ilişkin vergi muafiyetinden faydalanamayacakları için, söz konusu kazançların vergilendirilmesine dair usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenecektir.
Hukuk Desteği